تعیین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) متحمل به تنش خشکی با استفاده از نشانگرهای SSR و CAPS

نخود دومین حبوبات مهم مناطق خشک و نیمه خشک جهان بوده و اغلب به صورت دیم کشت شده و تنش خشکی عملکرد آن را تا 50%کاهش می دهد. در این پژوهش میزان تنوع ژنتیکی 9 ژنوتیپ نخود منتخب متحمل به خشکی 2 رقم حساس رایج، با استفاده از 11 آغازگر SSR و 6 آغازگر CAPS تعیین و 10 آغازگرهای SSR موثر، دوباره در جمعیت تصادفی ژنوتیپ های کاندیدای متحمل به سرما بررسی شد. آنالیز باندهای SSR در آزمایش نهایی درمجموع 40 آلل تولید کرد که 37 آلل چند شکل بودند. میانگین تعداد آلل های چند شکل به ازای هر مکان ژنی 9/3 و در دامنه 9-2 بود. محتوای اطلاعات چند شکل (PIC) نیز بین 21/0 تا 85/0 متغیر بود. آنالیز خوشه ای بر اساس الگوریتم UPGMA و ضریب تشابه جاکارد، ژنوتیپ ها را در 9 گروه شامل چهار گروه از ژنوتیپ های متحمل به خشکی، دو گروه حساس و سه گروه دیگر متعلق به جمعیت تصادفی تفکیک نمود. چندشکلی های SSR و CAPS نشان دادند که دو ژنوتیپ MCC544 و MCC392 در گروه متحمل ها متمایزتر و تفاوت ژنتیکی آن ها با بقیه ژنوتیپ های متحمل به خشکی بیشتر بود، درحالی که MCC537 و MCC696 نیز با قرابت بالا در گروه دیگری قرار گرفتند و MCC80 حد وسط ژنوتیپ های متحمل قرار گرفت. MCC427 با رقم رایج کشور MCC358 در یک گروه و رقم بین المللی MCC252 با MCC302، در گروه نسبتا حساس به خشکی قرار گرفتند. همچنین شباهت ژنتیکی میان ژنوتیپ های جمعیت منتخب متحمل به خشکی و نیز متحمل به سرما وجود نداشت که می تواند به دلیل عدم وجود اثر پلیوتروپی ژن ها در این نوع تنش ها بوده و برای اهداف بهنژادی نخود نیز می تواند بااهمیت باشد.