تغییرات دهه ای میانگین بارش ماه های فصل سرد در ناحیه خزری طی نیم سده اخیر

بارش به عنوان یکی از مهم ترین عناصر پیچیده اقلیمی طی چند دهه گذشته دچار تغییراتی گردیده است. تغییر عناصر اقلیمی به ویژه بارش تمام جنبه های طبیعی، اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی را متاثر می سازد. تغییرات بارش در نواحی مختلف، به شکل متفاوت بوده است. هدف مطالعه حاضر بررسی چگونگی تغییرات دهه ای میانگین بارش ماهانه فصل سرد ناحیه خزری طی نیم قرن اخیر می باشد. بدین منظور از پایگاه داده های روزانه بارش، حاصل میان یابی 385 ایستگاه همدید، اقلیم شناسی و باران سنجی سازمان هواشناسی کشور و ایستگاه های باران سنجی وزارت نیرو طی بازه زمانی 2016-1966 (51 سال)، با تفکیک مکانی 3 × 3 کیلومتر استفاده شده است. نتایج نشان داد در یازده سال اخیر (2006 تا 2016) شیو مکانی میانگین بارش از جنوب غربی دریای خزر به سمت ارتفاعات البرز و شرق ناحیه جابه جا شده است، بدین ترتیب وسعت مکانی بارش های کم مقدار رو به فزونی و نواحی توام با بارش های پرمقدار کاهش یافته است. این کاهش در مقدار (میانگین) بارش فصل های سرد سال (زمستان و پاییز) با رفتاری تناوبی رخ می داده است. این تناوب در بازه های دهه ای نمود یافته است. از آن جا که بارش ماه های سرد سال در ناحیه خزری به پرفشارهای حرارتی و نیز چرخندهای مدیترانه ای نسبت داده می شود، کاهش پهنه های پرباران را می توان به عواملی که این پدیده ها را کنترل می کنند، نسبت داد. مطالعات پیشین گویای تغییراتی در گستره زیر پوشش سامانه های جنبحارهو  در نتیجه پیکره های اقلیمی جنب قطبی و تغییر تباین گرمایی این دو ناحیه است. در نتیجه روند عمومی بارش ناحیه خزری کاهشی بوده است.