بررسی نوسانات منطقه ای دما و بارش در جنوب غرب آسیا

با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم در قرن حاضر، بررسی روند پارامترهای اقلیمی از اهمیت ویژهای برخوردار است. تغییرات در پارامترهای اقلیمی به ویژه دما و بارش به عنوان مهمترین پارامترهای اقلیمی میتوانند فرایندهای هیدرولوژیکی، کشاورزی، محیطزیست، بهداشت، صنعت و اقتصاد را تحت تاثیر قرار دهد و ارزیابی این تغییرات در یک منطقه، کمک فراوانی به چالشهای مدیران و برنامه ریزان منابع آب خواهد کرد. لذا در این پژوهش به ارزیابی روند تغییرات اقلیمی از طریق روند تغییرات دما و بارش به صورت سالانه در یک دورهی 03 ساله (0351-5916) در ایستگاه های سینوپتیک واقع در ایران و کشورهای منطقه که در چند دهه اخیر با بحران خشکسالی و گرد و غبار روبه رو بوده اند با استفاده از روش های آماری تحلیل روند پرداخته شد. ایستگاه های هواشناسی مورد بررسی شامل 66 ایستگاه سینوپتیک واقع در 51 کشور منطقه و روش های مورد استفاده در بررسی روند نیز شامل آزمون ناپارامتری من- کندال، تخمینگر شیب سن و همچنین شیب خط رگرسیون است. نتایج حاصل نشان داد که به طور کلی در منطقه مورد مطالعه دما دارای روند افزایشی و بارش دارای روند کاهشی است که در برخی ایستگاه های و برخی سریها، این روند کاهشی و افزایشی معنیدار شده است. همچنین روند تغییرات بارش نیز شدیدتر و مشخصتر از تغییرات دمایی است. بیشترین میزان تغییرات دما مربوط به ایستگاه ایروان با شیب خط 09/3 و کمترین میزان مربوط به ایستگاه شهرکرد تقریبا بدون تغییر است. بیشترین میزان کاهش بارش نیز مربوط به ایستگاه های سنندج و وان هر دو با شیب خط 0/1 -و سپس کرمانشاه با شیب 5/1 -است. لذا با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی در منطقه مورد مطالعه، ضروری است برنامهریزان مربوطه در کشورهای منطقه راهکارهای الزم برای کاهش پیامدها و سازگاری با شرایط آب و هوایی جدید را اتخاذ نمایند.