تجزیه همبستگی کانونیک صفات فیزیولوژیک با صفات فنولوژیک و ریشه ای در ژنوتیپ های مختلف گندم نان

به منظور برآورد همبستگی و روابط بین صفات مختلف در گندم، 30 ژنوتیپ گندم نان در دو آزمایش جداگانه در گلخانه و مزرعه تحت دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی در مرحله شروع گلدهی مورد مطالعه قرار گرفتند. طرح آزمایش در هر دو شرایط گلخانه و مزرعه، طرح کرت های خردشده بود که در آن تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ های گندم به عنوان فاکتور فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند، اما طرح پایه در گلخانه طرح کاملا تصادفی و در مزرعه طرح بلوک های کامل تصادفی هر دو با سه تکرار بود. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی کانونیک نشان داد که همبستگی معنی داری در هر دو سطح بدون تنش و تنش خشکی بین جفت متغیرهای کانونیک حاصل از صفات فیزیولوژیک با صفات ریشه ای و فنولوژیک وجود داشت، به طوری که در شرایط مزرعه، تابع کانونیک اول برای صفات فیزیولوژیک (V1) بیش تر متاثر از تعداد روز تا 50 درصد گلدهی و سرعت پر شدن دانه بود، ولی برای صفات فنولوژیک (W1) بیش تر تحت تاثیر صفات کاتالاز، پر اکسیداز، مالون دی آلدهید، میزان پراکسید هیدروژن برگ و محتوای پرولین قرار داشت. در مقابل در شرایط گلخانه، تابع کانونیک اول برای صفات ریشه ای (V1) بیش تر تحت تاثیر میزان پرولین، میزان H2O2 برگ، MDA، پر اکسیداز، کاتالاز، غلظت کلروفیل کل و کلروفیل a قرار گرفت، در حالی که برای صفات فیزیولوژیک (W1) بیش تر متاثر از صفت وزن خشک ریشه بود. نتایج این آزمایش نشان داد که به منظور گزینش ارقام متحمل به خشکی تحت هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی، افزایش وزن خشک ریشه از طریق افزایش غلظت MDA، میزان H2O2 برگ، میزان پرولین، پر اکسیداز و کاتالاز و کاهش کلروفیل کل و کلروفیل a تحت شرایط گلخانه و افزایش سرعت پر شدن دانه از طریق افزایش کاتالاز، پر اکسیداز و پرولین و کاهش غلظت MDA و H2O2 برگ تحت شرایط مزرعه می توانند به عنوان معیارهای گزینشی مناسب در نظر گرفته شوند.