بررسی فقهی حقوقی موارد دفاع شرکت های هواپیمائی در دعاوی سوانح هوائی (کنوانسیون ورشو- مونترال)

طبق بند 1 ماده 20 کنوانسیون ورشو- مونترال در صورتی که متصدی حمل و نقل هوایی ثابت کند که خود وی و عاملینش «کلیه تدابیر لازم» را به منظور جلوگیری از خسارت اتخاذ کرده اند، یا این که اتخاذ چنین تدابیری برای او و عاملین او ممکن نبوده است؛ مسیول نخواهد بود. بر اساس این ماده، متصدی حق دفاع کامل در برابر هر ادعایی دارد. بنابراین اگر وی ثابت کند همه اقدامات لازم را اندیشیده، مسیول نخواهد بود. این ماده درباره آسیب، مرگ و تاخیر مسافر و نیز هرگونه صدمه و تاخیر در رابطه با بار کاربرد دارد. از طرفی مطابق ماده 21 «هر گاه متصدی حمل و نقل ثابت کند که خسارت وارده، معمول خطای شخص خسارت دیده است دادگاه می تواند طبق مفاد قانون، خود متصدی حمل و نقل را کلا یا جزیا از مسئولیت مبری سازد.» دفاعیات مندرج در مواد 20 و 21 کنوانسیون قابل طرح و بررسی در فقه نیز هست به طوری که ضمان تعدی و تفریط و قاعده اقدام در لسان فقها و تفاسیر حقوقدانان قابل انطباق با دو گزاره فوق می باشد. نویسنده بر آن است تا در این مقاله به تبیین این مساله بپردازد.