ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری بر کاهش فرسایش و رسوب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز علی کندی بوکان)

فرسایش خاک، باروری اراضی بالادست را تقلیل داده و از طریق رسوب گذاری در اراضی پایین دست، به آن ها خسارت وارد می کند. به منظور ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری بر کنترل فرسایش و کاهش رسوبدهی، پیمایش صحرایی بررسی عملکرد هر سازه، در حوزه آبخیز علی کندی بوکان صورت گرفت .عملیات آبخیزداری انجام شده شامل بندهای گابیونی و خشکه چین، سنگی و ملاتی بود. ارزیابی وضعیت فرسایش خاک و رسوب دهی به کمک مدل پسیاک اصلاح شده و نیز حجم سنجی رسوبات در پشت سازه های مکانیکی برای ارزیابی اثر اقدامات آبخیزداری، انجام گردید. نتایج ارزیابی نشان داد که فرسایش خاک و رسوب دهی در حوضه مورد مطالعه، بر اثر اجرای عملیات مکانیکی کاهش یافته است. در اثر احداث بندهای رسوب گیر در سطح حوزه آبخیز، جمعا 5/75806 مترمکعب رسوب کنترل شده که حدود 42 درصد می باشد. میزان عملکرد کنترل رسوب در واحد حجم برای سازه های توری سنگی 21/0 مترمکعب، برای سازه های خشکه چین با روکش ملاتی 77/0 و برای سازه های سنگی و ملاتی 43/0 مترمکعب بوده است. یافته ها نشان داد که که سازه های خشکه چین با روکش ملاتی بیش ترین تاثیر را در سطح حوضه داشته است. در نهایت پیشنهاد می شود که در حوضه مورد نظر و حوضه هایی که شرایط مشابه دارند، برای تاثیر مثبت و عملکرد بهتر اقدامات اجرایی، تلفیقی از عملیات مکانیکی و عملیات بیولوژیکی در منطقه اجرا شود.