رسوبات کواترنری و استقرارهای پارینه‎سنگی در حاشیه شمالی دشت کویر مرکزی؛ معرفی محوطه های پارینه سنگی شورقاضی و سردره

رسوبات دوره کواترنری همچون سایر ادوار زمین ‎شناسی همواره در حال دفن و بایگانی داده‎ های باستان‎ شناختی و اقلیمی و محیطی بوده‏ اند. بنابراین، می‎توان گفت رخساره ‎های رسوبی کواترنری بخشی از میراث برجای ‏مانده برای باستان‎‎ شناسی است که شواهد مربوط به محیط انسانی، چشم‎ انداز، و تغییرات اقلیمی را در خود حفظ کرده است. برخی مدل‎های پراکنش انسان ‎ریخت‎ ها و گروه‏های انسان مدرن، از افریقا به شرق آسیا، حاشیه شمالی دشت کویر مرکزی ایران را یکی از گذرگاه ‎های این پراکنش معرفی می‎کند. وجود محوطه‎ های پارینه‎ سنگی در این محدوده نیز نشان‏ده نده چنین موضوعی است. در پژوهش حاضر به بررسی روابط بین چشم اندازهای رسوبی کواترنری در حاشیه شمالی دشت کویر مرکزی ایران و محوطه‎ های پارینه ‎سنگی در این پهنه پرداخته و برخی دلایل احتمالی حضور انسان‎ ریخت‎ ها و انسان مدرن در این پهنه بررسی می شود. همچنین، به کمک اطلاعات موجود از محوطه‏ های پارینه‏ سنگی یافت شده در حاشیه شمالی دشت کویر مرکزی، از دید بستر و فرایندهای دخیل در شکل‏ گیری محوطه ‏ها، چند بررسی پیمایشی در این پهنه طراحی و انجام شد که نتیجه آن کشف دو چشم‏ انداز نویافته پارینه ‏سنگی در پایین‏دست مخروط افکنه‏ های ایوانکی و جاجرود، به ترتیب به نام ‏های سردره و شورقاضی، بود. این دو چشم ‏انداز پارینه ‏سنگی و مجموعه دست‏ ساخته ‏های سنگی یافت شده از آن‎ها در این نوشتار به طور خلاصه معرفی می شوند.