مکان گزینی مراکز دفاعی از منظر پدافند غیرعامل در مناطق شمال غرب کشور با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

سرزمین ایران به دلیل موقعیت سیاسی و جغرافیایی خاص خود، در طول تاریخ همواره شاهد بلایای طبیعی و غیرطبیعی بسیاری بوده است. ازاین رو جایگاه نظری و عملی پدافند غیرعامل در مواجهه با بحران ها در این گستره بسیار اهمیت دارد. منطقه مورد مطالعه در پژوهش حاضر در محدوده چهار استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، زنجان و اردبیل هست مساحت کل محدوده مورد مطالعه بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1386 چیزی در حدود 2km 88/ 128216 است که این مساحت حدود % 74/7 از مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. مکان یابی مراکز نظامی درصورتی که بر اساس مطالعات مکان یابی و آمایش دفاعی انجام گیرد می تواند به صورت طبیعی نقش به سزای در پدافند غیرعامل ایفا نماید. این پژوهش کاربردی و با روش های توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است. در این تحقیق، به منظور ارزیابی عوامل موثر بر مکان گزینی مراکز نظامی از منظر پدافند غیرعامل از معیارهای اقلیمی شامل (تعداد روزهای یخبندان، بارانی، برفی، طوفانی و گرد و غبار، تعداد روزهای با حداقل دید کمتر از m 2000 و سرعت باد) ژیومورفولوژی -زمین شناسی (شیب، جهت شیب، ارتفاع، سنگ شناسی) دسترسی به مراکز انسان ساخت (فاصله از نقاط شهری، فاصله از سدهای مخزنی) زیرساختی شامل (فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از فرودگاه ها، فاصله از دالان های هوایی) و هیدرولوژیکی (فاصله از آبراهه) استفاده شده است. در ادامه و با استفاده از روش تحلیلی AHP به هریک از پارامترهای موردمطالعه با توجه به اهمیت آن ها در دفاع غیرعامل وزن عددی داده شد برای محاسبه ی وزن شاخص ها و دخالت اهمیت ضریب هر یک از معیارها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار Expert Choice استفاده شد و درنهایت با نمونه سازی آن ها در محیط GIS و همچنین با بهره گیری از روش همپوشانی، کلیه لایه های موثر در دفاع غیرعامل تلفیق شدند درنهایت نتایج حاصله نشان داد که پهنه های بسیار محدود و پراکنده ای از منطقه موردمطالعه شرایط کاملا مناسبی برای ایجاد مراکز نظامی و غیرنظامی از بعد پدافند غیرعامل رادارند.