تاثیر سودوموناس های ریزوسفری محرک رشد گیاه بر گیاه پالایی مس توسط برخی گیاهان زراعی و بومی منطقه

پالایش خاک های آلوده به عناصر سنگین به وسیله گیاهان یکی از روش های مقرون به صرفه و دوست دار محیط زیست است. در مواردی برای افزایش کارایی گیاهان در استخراج فلز سنگین از ریزموجودهای مفید خاکزی استفاده می شود. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سودوموناس ها ریزوسفری بر افزایش پاکسازی مس از خاک با فرآیند گیاه پالایی توسط گیاهان مختلف انجام شد. مرحله اول کشت در یک طرح کاملا تصادفی با 11 تیمار گیاهی (ذرت، سورگوم، گندم، کلزا، زنیان، قیچ، مریم گلی، تاج خروس، رازیانه، یونجه و کدو) و در سه تکرار انجام گرفت. بیش ترین غلظت و جذب مس به ترتیب در قیچ با 173 میلی گرم بر کیلوگرم و کدوی پوست کاغذی با 222 میکروگرم بر گلدان بود. پنج گیاه انتخابی کدو، ذرت، گندم، کلزا و قیچ براساس بیش ترین غلظت و جذب مس برای کشت دوم انتخاب شد. کشت دوم گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور شامل نوع گیاه در پنج سطح (کدو، ذرت، کلزا، گندم و قیچ) و باکتری شامل سه سطح (عدم تلقیح باکتری، تلقیح سویه Pseudomonas putida PA2 و تلقیح سویه Pseudomonas fluorescence PA3) در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه؛ غلظت و جذب عنصر مس در اندام هوایی و ریشه و هم چنین تغییرات شیمیایی مس در ریزوسفر بررسی شد. کاربرد هر دو سویه باکتری باعث افزایش معنی دار وزن خشک، غلظت و جذب مس در اندام هوایی و ریشه در مقایسه با شاهد شد. از بین گیاهان نیز گیاه کدو به دلیل زیست توده ی بالا، بیش ترین جذب مس در اندام هوایی (2/90 میکروگرم بر گلدان) (موثرموثرترین در گیاه استخراجی) و گیاه ذرت به دلیل وزن خشک ریشه ی بالا بیش ترین جذب مس در ریشه (428 میکروگرم بر گلدان) (موثر در گیاه تثبیتی) را دارا بود. بررسی شکل های شیمیایی مس در خاک ریزوسفری نشان داد که تلقیح باکتری های محرک رشد PA2 و PA3 به ترتیب باعث افزایش 9/41 و 37 درصدی شکل های محلول و قابل تبادل مس و کاهش 05/7 و 41/6 درصدی شکل باقی مانده شدند. نتایج کلی نشان داد که باکتری های محرک رشد گیاه می توانند نقش موثری در افزایش کارایی گیاه پالایی به ویژه در فرآیند گیاه استخراجی داشته باشند و گیاه کدو با بیش ترین مقدار جذب مس کاراترین گیاه در فرآیند گیاه پالایی مس در این پژوهش بود.