اثر ریزجانداران حل کننده فسفات براشکال معدنی وآلی فسفر و فراهمی آن در خاک تحت کشت ذرت (Zea mays L.)

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر نقش ریزجانداران محرک رشد گیاه بر توزیع شکل های فسفر در یک خاک آهکی تحت کشت ذرت (Zea mays L.) و ارزیابی ارتباط آن ها با ویژگی های میکروبی خاک انجام شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی شامل تیمارهای شاهد (بدون مایه زنی میکروبی)، مایه زنی خاک با باکتری های  Staphylococcus hominisو Brevundimonas sp.، قارچPiriformospora indica و مخلوط قارچ و باکتری در پنج تکرار تحت شرایط گلخانه ای اجرا شد. بذر ذرت در گلدان های سه کیلوگرمی کشت شد و بعد از سه ماه، شکل های مختلف فسفر معدنی و آلی، برخی ویژگی های میکروبی خاک (کربن و فسفر زیتوده میکروبی و فعالیت آنزیم فسفاتاز) و میزان جذب فسفر در گیاه اندازه گیری شدند. نتایج نشان دهنده تاثیر مایه زنی میکروبی بر شکل های معدنی و آلی فسفر و هم چنین جذب فسفر در گیاه بود. ترتیب اجزاء معدنی فسفر در خاک شاهد به صورت Ca10P>Ca8-P>Ca2-P>Al-P>Olsen-P>Fe-P> OCC-Pو در خاک دارای مخلوط میکروبی به صورتCa10P >Ca2-P>Olsen-P>Al-P>Ca8-P >Fe-P > OCC-Pبود. اجزاء قابل دسترس فسفر شامل فسفر اولسن، فسفرآلی نسبتا پایدار و ناپایدار همبستگی مثبت و معنی داری (p<0.01) با جذب فسفر توسط گیاه داشتند. هم چنین همبستگی مثبت و معنی داری (به ترتیب 98/0، 73/0 و 87/0) بین فسفر قابل استخراج به روش اولسن با فسفر و کربن ز یتوده میکروبی و آنزیم فسفاتاز قلیایی وجود داشت. به طورکلی نتایج نشان دهنده نقش مثبت مایه زنی میکروبی به ویژه در تیمار مخلوط قارچ و باکتری ها در افزایش قابلیت دسترسی فسفر برای گیاه بود. بیش ترین مقدار فسفر قابل استخراج به روش اولسن و فسفر جذب شده در گیاه در تیمار مخلوط قارچ و باکتری ها با تفاوت معنی دار (p<0.05) نسبت به سایر تیمارها به ترتیب با مقادیر  02/34 میلی گرم بر کیلوگرم و 52/11 میلی گرم به ازای هر گلدان حاصل شد.