مقایسه درجه روز رشد مراحل مختلف فنولوژیکی برنج رقم هاشمی در استان گیلان

به منظور بررسی تاثیر درجه روز رشد بر وضعیت رشد گیاه برنج تحقیقی در 16 مزرعه انتخابی در 8 شهرستان استان گیلان طی سال زراعی 95-94 صورت گرفت به طوری که هر شهرستان دارای دو مزرعه زودکاشت و دیرکاشت بود. در این مزارع، مدت زمان لازم برای رسیدن به مراحل مختلف فنولوژیکی برنج یادداشت برداری شد. سپس برای محاسبه درجه روز رشد از داده های دمای ایستگاه های هواشناسی مربوطه استفاده شد و در نهایت نتایج به دست آمده از نظر زمان آغاز، خاتمه و میزان درجه روز رشد دریافتی در هر مرحله فنولوژی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که مزارع زود کاشت و دیرکاشت فقط در مرحله 3 تا 4 برگی اختلاف معنی داری با هم داشته اند. مزارع مرکز و غرب استان تنها در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی، مزارع غرب و شرق در مرحله سفت شدن و مزارع مرکز و شرق استان در مراحل 3 تا 4 برگی، خوشه دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی با هم اختلاف معنی داری داشتند. در تمامی شهرستان ها، مرحله فنولوژیکی پنجه زنی، بیشترین مقدار GDD را دریافت کرده و کمترین مقدار نیز مربوط به مراحل رسیدگی فیزیولوژیکی و شیری شدن بوده است. برنج رقم هاشمی، از مرحله نشا تا رسیدگی فیزیولوژیکی در سطح استان به طور میانگین 2/1284واحد حرارتی دریافت کرده است. در بین شهرستان های استان، آستانه کمترین و انزلی بیشترین میزان دریافت GDD را در طول دوره آماری مورد بررسی به خود اختصاص داده اند. کوتاه ترین طول دوره رشد در شهرستان آستانه با 86 روز و طولانی ترین طول دوره رشد نیز از شهرستان تالش با 104 روز بدست آمد. همچنین مشخص شد در مزارعی که کاشت در آن ها زودتر صورت گرفته بود الزاما برداشت زودتری نداشتند به عبارت دیگر طول دوره رشد آن ها کوتاه تر نشده است زیرا در روزهای ابتدایی کاشت میانگین دمای روزانه هوا پایین تر بوده و در نتیجه گیاه GDD کمتری دریافت کرده است اما در مزارعی که کاشت در آن ها دیرتر صورت گرفته بود به دلیل بالا بودن میانگین دما در روزهای ابتدایی کاشت میزان GDD بیشتری را دریافت کرده اند به عبارتی مقدار GDD دریافتی در روزهای ابتدایی مزارع زودکاشت با تعداد روزهای کمتری در مزارع دیرکاشت به دلیل افزایش دما قابل جبران است.