بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و ارزیابی خواص بیولوژیکی سرشاخه های هوایی قیچ کاشانی (Zygophyllum eichwaldii C. A. Mey)، گیاهی بومی ایران

گیاه قیچ کاشانی Zygophyllum eichwaldii C. A. Mey. یک گیاه دارویی متعلق به خانواده Zygophyllaceae (اسفند) است. این خانواده مشتمل بر 27 جنس و 285 گونه است.

مطالعه حاضر برای بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه قیچ کاشانی و ارزیابی فعالیت های بیولوژیکی عصاره های آن می باشد.

استخراج اسانس از سر شاخه هوایی گیاه قیچ کاشانی توسط سه روش مختلف انجام و ترکیبات شیمیایی اسانس های حاصل با روش کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی شناسایی شد. ارزیابی فعالیت های بیولوژیکی با استفاده از روش های اسپکتروفتومتری انجام شد.

آنالیز کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی نشان داد که منتول، تیمول و پالمیتیک اسید، از اجزای اصلی اسانس های استخراج شده از گیاه هستند. در بخش فعالیت های بیولوژیکی، در حالی که عصاره متانولی در ارزیابی های آنتی اکسیدانی قدرت متوسط تا ضعیف را نشان داد، بخش اتیل استاتی در این آنالیزها قوی بود (IC50 برابر با 178/63 میکروگرم بر میلی لیتر در سنجش DPPH و 70/52 درصد مهار در آزمون بتا-کاروتن/ اسید لینولییک). این بخش اتیل استاتی همچنین محتوای قابل توجه فنلی، فلاونوییدی و تاننی را نشان داد (به ترتیب برابر با   99/83، 118/29 و 188/05 میکروگرم بر میلی گرم). همچنین، عصاره های گیاه فعالیت های ضد میکروبی قابل توجهی را در برابر بیشتر باکتری های انتخاب شده نشان دادند.

مقدار قابل توجهی از ترکیبات فنولی، فلاونوییدی و تاننی در بخش اتیل استات و فعالیت ضد میکروبی بالا در برابر بیشتر سویه های باکتریایی، این گیاه را به عنوان یک مورد مناسب برای مطالعات بیشتر در این زمینه معرفی می کند.