توزیع مکانی کیفیت خاک در اراضی زراعی منطقه ساوجبلاغ استان البرز

آگاهی از توزیع مکانی کیفیت خاک، از مهم ترین موضوعات در شناسایی، برنامه ریزی، مدیریت و بهره برداری از منابع خاک است. در این مطالعه، نمونه های خاک سطحی (30-0 سانتی متر) از 50 کشتزار (m 1650 × m 1650) در منطقه ساوجبلاغ استان البرز برداشت گردید و ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک اندازه گیری شد. کل متغیرهای موثر بر کیفیت خاک استخراج، و کمترین متغیرها با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی (PCA) انتخاب شدند. معیارهای کیفیت خاک شامل کیفیت تجمعی وزنی (SQIw) و تجمعی ساده (SQIa) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) با استفاده از کل ویژگی ها (TDS) و کمترین ویژگی ها (MDS) تعیین شدند. تغییرات مکانی شاخص های کیفیت با استفاده از روش زمین آمار تحلیل و توزیع مکانی آنها با استفاده از روش کریجینگ معمولی تعیین شد. نتایج نشان داد که بهترین مدل برازش یافته برای شاخص NQI با استفاده از کمترین ویژگی ها مدل گوسی (93/0=R2)، و برای بقیه شاخص ها با استفاده از کمترین ویژگی ها و کل ویژگی ها، مدل نمایی (99/0-79/0=R2) بود. همچنین، دامنه تغییرات مکانی برای شاخص های SQIa،،SQIWوNQI به ترتیب 2/6-6 ، 65/3-7/2 و 2/7-5/4 کیلومتر بود. شاخص NQIبا استفاده از کل ویژگی ها، دقت بالاتری بر اساس آماره های R2 برابر با 85/0 و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (01/0=NRMSE) برای تهیه نقشه کیفیت خاک داشت. قسمت وسیعی از منطقه کیفیت بالا داشت (کلاس II) و مناطقی محدود کیفیت متوسط (کلاس III) و بسیار بالا (کلاس I) داشتند. شاخص های کیفیت در منطقه وابستگی مکانی متوسطی داشتند (70/0-31/0). با توجه به پایین بودن ماده آلی و پایداری ساختمان خاک منطقه، با انتخاب روش مدیریتی مناسب مانند افزودن ماده آلی و سیستم خاک ورزی حفاظتی، می توان کیفیت خاک را بالا برد.