ارزیابی ریسک سلامت انسان در مواجهه با نیترات ناشی از مصرف سبزیجات عرضه شده در سطح شهر کرمانشاه

مصرف بیش از حد کود های نیتروژنی سبب تولید سبزیجات با غلظت بالای نیترات می گردد. بالا بودن غلظت نیترات در محصولات تولیدی باعث انواع بیماری ها به خصوص تولید ماده سرطان زای نیتروز آمین در بزرگسالان می گردد. به دلیل افزایش بیماری های سرطانی و غیرسرطانی ناشی از مصرف مواد غذایی حاوی نیترات بالا، ارزیابی دقیق و جامعی از وضعیت تجمع نیترات در سبزی ها مورد نیاز است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ریسک سلامتی ناشی از نیترات در تعدادی از سبزیجات و صیفی جات پرمصرف شهر کرمانشاه انجام شد.

در این مطالعه تعداد 120 نمونه 5 کیلوگرمی از سبزیجات در ماه های مختلف فصل های تابستان و زمستان از میدان اصلی تره بار شهر نمونه برداری و به آزمایشگاه ارسال گردید. نمونه ها شامل گوجه فرنگی، خیار، سیب زمینی، پیاز (زرد- سفید- قرمز)، کاهو، کرفس، شاهی و اسفناج یا برگ چغندر بودند. پس از آماده سازی و عصاره گیری از نمونه ها، غلظت نیترات با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 410 نانومتر تعیین شد.

غلظت نیترات در تمامی سبزیجات نمونه برداری شده در فصل زمستان کمتر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت و استاندارد ملی ایران بود، اما در فصل تابستان غلظت نیترات در کرفس، شاهی و برگ چغندر بیشتر از حد استاندارد های بیان شده بود. در تمام سبزیجات و در هر دو فصل مقادیر شاخص نسبت خطر (HQ) به دست آمده کمتر از 1 بود. در فصل تابستان بیشترین مقادیر HQ به ترتیب در شاهی (425/0)، برگ چغندر (363/0) و کرفس (135/0) مشاهده شد. در فصل زمستان نیز بیشترین مقدار HQ در شاهی (190/0) مشاهده شد.

با توجه به شاخص خطر پذیری کمتر از 1 در تمام سبزیجات، احتمال مواجهه با بیماری های غیرسرطانی ناشی از نیترات از مسیر خوردن سبزیجات در این مطالعه به طور جدی وجود ندارد، اما پایش غلظت نیترات در محصولات مصرفی در فواصل زمانی مختلف ضروری است.