نقش اختلالات خواب و سبک های مقابله با استرس در پیش بینی کارکردهای اجرایی و نورولوژیک رانندگان

شیوه رانندگی افراد متاثر از کارکردهای عصب روان شناختی و نورولوژیک است و اختلال در کارکردهای اجرایی و نورولوژیک رانندگان، به عنوان عواملی انسانی، نقش مهمی را در تصادف های رانندگی ایفا می کند. لذا شناسایی عواملی که منجر به اختلال در این کارکردها شوند ضروری است. هدف این پژوهش بررسی نقش اختلالات خواب و سبک های مقابله با استرس در کارکردهای اجرایی و نورولوژیک رانندگان بود.

روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری را رانندگان اتوبوس در پایانه های شهر تهران در نیمه دوم سال 1399 تشکیل داد که از بین آن ها 250 راننده به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. اطلاعات توسط آزمون های سنجش کارکردهای اجرایی (آزمون کامپیوتری دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST) ، آزمون کامپیوتری تکلیف چند محرک پیشین، آزمون استروپ کلاسیک و آزمون برو نرو)، آزمون های سنجش کارکردهای نورولوژیک (مقیاس ارزیابی نورولوژیک (NES) و پرسش نامه دست برتری ادینبورو (EHI))، پرسش نامه مقابله با موقعیت های استرس زا (CISS) و پرسش نامه سنجش کیفیت خواب پیتزبورگ</ em> (PSQI</em>) جمع آوری گردید. ارزیابی برازندگی مدل پیشنهادی از طریق اجرای مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS24</sub> و  Amos24</sub>انجام شد.

یافته ها نشان دادند که مدل پیشنهادی با دو اصلاح و حذف مسیر غیرمعنا دار اختلالات خواب و سبک های مقابله ای به دست برتری به عنوان یکی از سنجه های کارکردهای نورولوژیک، برازش خوبی با  داده هابرخوردار است (05/0<p). مسیرهای اختلالات خواب، سبک های مقابله ای هیجان محور و اجتنابی به کارکردهای اجرایی منفی و معنا دار (05/0<p)، در حالی که مسیر اختلالات خواب و این سبک های مقابله ای به کارکردهای نورولوژیک مثبت و معنا دار بود (01/0<p). مسیرهای سبک مقابله ای مساله محور به کارکردهای اجرایی مثبت و معنا دار بود (05/0>p) ولی مسیر این سبک مقابله ای به کارکردهای نورولوژیک معنا دار نبود (05/0>p).

سنجش و درنظر گرفتن اختلالات خواب و نوع سبک های مقابله ای رانندگان به منظور ارایه راهکارهایی برای بهبود کارکردهای اجرایی و نورولوژیک رانندگان لازم است.