مطالعه در زمانی تغییرات شکلی در دست افزارهای سنگی محوطه پارینه سنگی میرک به کمک روش ریخت سنجی هندسی سه بعدی

امروزه بررسی آماری ریخت ‏شناسانه دست‏ساخته‏ های سنگی و تغییرات و گوناگونی‏های شکل آن‏ها در زمان و مکان اهمیت زیادی در باستان‏شناسی پارینه‏ سنگی یافته است. از دلایل این توجه روزافزون، رواج بهره‏ گیری از روش‏های آماری چندمتغیره در باستان‏ شناسی، ایجاد ارتباط روزافزون میان باستان‏ شناسان و متخصصان برنامه ‏نویسی و علوم زیستی (چون بیوسیستماتیک جانوری)، پیشرفت‏ در فناوری مدرن و روش‏های دریافت اطلاعات، و نیز توانایی روش‏های تحلیل ریخت‏شناسی در پاسخ به برخی پرسش‏هاست که تاکنون پاسخ دادن بدان‏ها یا امکان نداشته یا از عینیت چندانی برخوردار نبوده است. به دلیل همین نیاز به عینیت، استفاده از چنین روشی در باستان‏ شناسی پارینه‏ سنگی ایران ضرورت دارد. امروزه به کمک بررسی ریخت‏ شناسی دست‏ ساخته های سنگی امکان پاسخ دادن به پرسش‏هایی در زمینه های گوناگون چون مباحث ادراکی، سازمان فناوری، بوم ‏شناسی رفتاری انسان، تاریخ فرهنگ، سازوکارهای شارش اطلاعات، و تطور فیلوژنتیکی بیش از پیش مهیا شده است. در این پژوهش یکی از روش‏های بررسی شکلی، به نام «ریخت‏ سنجی هندسی به صورت سه‏ بعدی»، به منظور بررسی تغییرات درزمانی در شکل دست ‏افزارهای سنگی یافت شده از دو لایه باستان‏ شناسی محوطه پارینه ‏سنگی میرک، در جنوب سمنان، استفاده شده است. روش پژوهش هم آزمایشگاهی هم کتابخانه ‏ای است. پرسش اصلی پژوهشی این بود که آیا میان شکل کلی این دست‏ افزارها، که تراشه ‏محور هستند، تفاوتی وجود دارد یا خیر؟ دیگر آنکه در صورت وجود یا فقدان تفاوت، یافته ها چگونه تحلیل می‏شوند؟ نتایج بررسی‏های ریخت‏ سنجی به کمک روش‏های آماری کاهش ابعاد و چندمتغیره نشان داد میان شکل کلی دست ‏افزارهای سنگی نهشته های دوم و سوم میرک تفاوت معناداری از نظر آماری وجود ندارد؛ به عبارت دیگر، ریخت‏ شناسی کلی این دست ‏افزارها دچار تغییری در طول زمان نشده است. به نظر می‏رسد از جمله دلایل این عدم تغییر وجود بزرگ‏ جمعیت‏ها و انتشار اطلاعات فناورانه در پهنه شمال دشت کویر مرکزی، ثبات روش‏های کاهش سنگ مادرهای تراشه، و شکل اولیه مواد خام سنگی با درجات اثر گوناگون باشد.