بررسی وجوه اشتراک و افتراق وحی رسالی و الهام بر اساس معناشناسی وحی در نگاه ابن عربی

مقاله حاضر پس از بیان اجمالی وحی در لغت و اصطلاح و اشاره به مفهوم تجلی در نگاه ابن عربی، به ماهیت وحی در نگاه وی می پردازد. وحی در نگاه او هرچند در مرحله ای خالی از هرگونه لفظی است، لکن وحی رسالی در مراتب تنزیل، ابتدا در قالب تجرد مثالی در قلب نبی با افهامی فرازمانی قرار می گیرد، و سپس در قالب الفاظ مادی توسط آن نبی در می آید تا بتواند به انذار خلق بپردازد. در نگاه وی از نشانه های واضح وحی، همراه نبودن با مقدماتی چون تفکر است. این نزول وحی همراه با تبیین اقسام وحی توسط ابن عربی، نشان از تفاوتی اساسی میان وحی رسالی و الهام در آن است که اولا وحی رسالی همراه با رویت فرشته وحی است و مامور به تبلیغ عین آنچه دریافت می کند، برخلاف الهام؛ ثانیا هرچند برخی از اقسام وحی مانند وحی مبشرات در رویا نیز اتفاق می افتد، لکن وحی رسالی ماهیتی غیر رویایی دارد؛ ثالثا وحی رسالی چون مختص انبیا است، پس از ختم نبوت، منقطع شده است بر خلاف الهام؛ لذا هیچ یک از اولیاء نمی توانند بر خلاف شرع نبی خاتم، عمل نماید.