تحلیل عوامل موثر بر توسعه ی منطقهای در ایران

 توزیع نامتعادل امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و... بین مناطق، ضرورتتوجه به برنامهریزی توسعه ی فضایی و متعادل نمودن ساختار فضایی کشور را اجتنابناپذیر نموده است. براین اساس، پژوهش حاضر با اهداف تعیین سطوح توسعه ی استانها، ارزیابی درجه ی توسعه یافتگی آنها دربخشهای مختلف توسعه، تعیین سطح تمرکز نماگرها و پیشبینی عاملهای موثر بر توسعه ی مناطق انجامشده است.

داده های مورد نیاز از نتایج آخرین سرشماری رسمی نفوس و مسکن کشور (1385است که با استفاده از مدلهای آماری « توصیفی ‐ تحلیلی » گردآوری شده است. روش انجام پژوهشهمچون تحلیل عاملی، تکنیک سنجش سطح تمرکز و رگرسیون چند متغیره انجام شده است

یافته های پژوهش نشان میدهد، به لحاظ توسعه ی منطقهای بین استانهای کشور نابرابری وعدم تعادل وجود دارد. بیشترین میزان تمرکز نماگرها به ترتیب مربوط به نماگرهای بهداشتی، اقتصادی،آموزشی، نهادی، کالبدی و فرهنگی است. همچنین استانهای خراسان جنوبی، خراسان رضوی، مازندران،گیلان، سمنان، یزد، اصفهان، قم و تهران در بالاترین سطح توسعه (فراتوسعه)، هشت استان شاملاستان های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، کرمان وخراسان شمالی در سطح دوم (میان توسعه یافته ی بالا)، استانهای مرکزی، بوشهر، همدان، فارس،آذربایجان شرقی، گلستان، زنجان، اردبیل، قزوین و آذربایجان غربی در سطح سوم (میان توسعه یافته یپایین) و سه استان شامل استانهای ایلام، کردستان و سیستان و بلوچستان در پایینترین سطح (فروتوسعه) قرار دارند.

طبق نتایج رگرسیون چند متغیره، برای توسعه ی استانهای کشور به ترتیب باید نماگرهایبهداشتی، کالبدی، فرهنگی، آموزشی، نهادی و اقتصادی در استانهای فروتوسعه، میان توسعهیافته یپایین، میان توسعهیافته ی بالا و فراتوسعه در اولویت توسعه ی فضایی قرار گیرند