معیار انتخاب حالفان در قسامه‏ ی قتل عمدی از منظر فقه امامیه

بیش از 35 ماده در قانون مجازات اسلامی، مربوط به موضوع قسامه است. یکی از مسایل اختلافی در باب قسامه، کسانی هستند که باید سوگند یاد کنند؛ در وهله‏ نخست، سوگند ویژه‏ اولیای مقتول است و در شرایطی، به شخص مظنون به قتل، رد می‏شود. پرسش آن است که مراد از سوگند خورندگان چه کسانی هستند و ارتباط آنان با مقتول (یا قاتل) چه نوع ارتباطی است؟ این مساله علیرغم اهمیت آن، در کلمات فقیهان کمتر مطرح شده است در حالی که به لحاظ کاربردی، اجرای قسامه به آن وابسته است.  پنج احتمال و چهار قول در اینباره وجود دارد: وارثان بالفعل، طبقات ارث (اعم از وارث بالفعل و بالقوه)، مطلق خویشاوندان، قوم و عشیره و مطلق رجال. قول مشهور میان فقیهان، قوم و عشیره مقتول است. ما در این نوشتار، قول خویشاوندان و بستگان را تقویت کرده‏ایم که مصوب قانون مجازات نیز هست. ادله‏ ما بر این قول: قرآن، ظاهر روایات، کلمات فقیهان و حکمت و فلسفه‏ تشریع قسامه است.