بررسی ترکیب بصری کتیبه های پنجره فولادی دوره ی تیموری موزه آستان قدس رضوی

در طول سده‌های مختلف در دوران اسلامی، به دلیل کاربرد و موارد استفاده فلزکاری به یکی از مهم‌ترین هنرها درمی‌آید. همچنین باتوجه‌به جایگاه والای حرم امام رضا به‌عنوان یکی از مراکز مهم مذهبی در ادوار مختلف تاریخی موردتوجه هنرمندان قرار گرفته است. یکی از آثار مربوط به دوره تیموری پنجره فولادی در موزه آستان قدس رضوی است. در این پژوهش بر روی یکی از این چندین پنجره فولادی از نظر بصری از جمله: تعادل، تناسب و تراکم و فشردگی تمرکز شده است و طرح‌های اسلیمی، ختایی و خط جهت شناخت ویژگی‌های این اثر مطالعه انجام گردیده است.

تمرکز بر روی ویژگی‌های بصری به‌قصد شناخت بیشتر آرایه‌های گیاهی و هندسی در ساخت پنجره فولادی در دوران تیموری است.

پنجره فولادی موردمطالعه دارای چه ویژگی‌های بصری است؟

روش انجام این تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات لازم بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهده اثر موردنظر بوده است. تحلیل محتوا در یک اثر، به توصیف عینی و کیفی پیام‌های حاصل از آن به‌صورت نظام‌دار بر اساس مشخصه‌های خاصی از مضمون می‌پردازد و هدف آن نتیجه‌گیری از محتوای یک متن در ارتباط با جنبه‌هایی از واقعیت اجتماعی است. این تحقیق حاصل تطبیق اطلاعات به‌دست‌آمده از مضمون کتیبه‌ها پنجره فولادی حاضر در موزه آستان قدس است.

یکی از آثار مربوط به دوره تیموری پنجره فولادی است که توسط شاهرخ فرزند تیمور به حرم امام رضا پیشکش شده است. در این مقاله به بررسی و معرفی ویژگی‌های زیبایی‌شناسی خط نگاره‌های این پنجره پرداخته شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. مسایل متفاوتی از جمله تناسب، تعادل، آهنگ بصری، ترکیب‌بندی‌ها و فضای مثبت و منفی مورد بررسی قرار گرفته است. هنرمند در این کتیبه‌ها برای استواری و بیان ظرافت‌ها از عوامل بصری متعددی بهره جسته که در ادامه به بیان تفصیل آن پرداخته می‌شود. اصول زیبایی‌شناسی فلزکاری دوران تیموری توانسته بر وحدت و جاذبه بصری در این رشته هنری افزوده و به افزایش کیفیت هنری در این زمینه کمک کرده است.