برآورد اجزاء بافت خاک در شرایط محدودیت پراکنش داده های زمینی به کمک داده های ماهواره ای (مطالعه موردی: مراتع حوضه آبخیز مرجن)

آگاهی از تغییرپذیری مکانی بافت خاک به عنوان یکی از مهم ترین مشخصه های خاک برای مدیریت منابع آب و خاک، در راستای بهره وری تولید و توسعه پایدار ضروری است. لیکن در بسیاری از مواقع با محدودیت داده های زمینی به دلیل هزینه های زیاد آزمایش ها مواجه هستیم. هدف از این مطالعه برآورد بافت سطحی خاک (درصد ذرات رس، سیلت و شن) در شرایط عدم پراکنش مناسب داده های زمینی از طریق داده های ماهواره ای به روش مدل سازی رگرسیونی بود. در این راستا نمونه برداری از عمق 20-0 سانتی متری خاک به روش تصادفی-سیستماتیک و به تعداد 80 نمونه خاک برداشت شد. سپس با آنالیز آزمایشگاهی به روش هیدرومتری، درصد رس، سیلت و شن خاک تعیین شد. به منظور پیش بینی توزیع مکانی ذرات رس، سیلت و شن خاک از باندها و ترکیبات باندی طیفی داده های ماهواره ای لندست 8 مانند شاخص اندازه ذره (Grain size index)، شاخص رس (Clay Index)، نسبت باند 4 به 7، نسبت باند 6 به 7 و شاخص روشنایی (Brightness index) و ویژگی های فیزیوگرافی از قبیل درصد شیب (Slope) و مدل رقومی ارتفاع (Digital elevation model) به عنوان متغیرهای کمکی استفاده شد. 70 درصد داده های میدانی برای پیش بینی و 30 درصد داده ها برای اعتبار سنجی استفاده شد. نتایج نشان دادند از بین شاخص های سنجش از دوری مورد استفاده، شاخص  GSIبا هر سه ترکیب خاک و CI با میزان سیلت و شن خاک ارتباط معنا داری (05/0 ≤p) داشتند. از بین متغیرهای فیزیوگرافی، DEM با میزان سیلت و شن خاک و slope با رس و شن خاک همبستگی معناداری (05/0≤ p) داشتند و برای مدل سازی اجزاء بافت خاک انتخاب شدند. از اینرو، شاخص های سنجش از دوری مانند GSI و CI را می توان متغیر های کمکی مناسب برای پیش بینی مکانی اجزای بافت خاک در ترکیب با متغیرهای فیزیوگرافی، به ویژه در مواقعی که پراکنش نامناسب و یا محدودیت داده های برداشت شده زمینی وجود دارد، معرفی کرد. بنابراین، نقشه های پیش بینی شده اجزاء بافت خاک می توانند به عنوان اطلاعات و دانش پایه برای مدیریت بهتر و مدل سازی های محیطی مورد استفاده قرار گیرند.