واکاوی آماری و همدیدی سامانه بارشی منجر به سیلاب دی ماه 1398 در جنوب و جنوب شرق کشور

واکاوی آماری و همدیدی سامانه های بارشی سیل زا امکان شناسایی و پیش بینی سیلاب را فراهم می آورد. لذا در این پژوهش، سامانه بارش سنگین و سیل زای 21 تا 23 دی ماه 1398 در جنوب و جنوب شرق کشور مورد واکاوی آماری و همدیدی قرار گرفت. بدین منظور از نقشه های تراز سطح دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، رطوبت نسبی سطح زمین و تراز 500 هکتوپاسکال، جریاد باد در ترازهای 850، 700 و 300 هکتوپاسکال و همچنین نقشه های سرعت قایم هوا و آب قابل بارش استفاده شد. بر اساس نتایج بیشترین میزان بارش طی فعالیت سامانه مورد بررسی در سیستان و بلوچستان ریزش کرده است که 15 برابر میانگین بلند مدت آن می باشد. بیشترین بارش تجمعی در طی 24 ساعت نیز مربوط به ایستگاه های قشم و رودان در هرمزگان است. بررسی های همدیدی نیز نشان داد که در روز شروع بارش استقرار ناحیه کم فشار و همگرایی سطوح زیرین به ویژه همگرایی مابین کم فشار مستقر بر روی جنوب شرق ایران و پرفشار مستقر بر روی افغانستان و پاکستان در جلو ناوه عمیق تراز میانی و زیر منطقه فرارفت افقی چرخندگی مثبت و همچنین شیب زیاد فشار بین مراکز کم فشار و پرفشار مستقر در منطقه، سبب انتقال حجم زیادی از رطوبت و گرما در سطوح زیرین به ویژه از اقیانوس هند و دریای عمان به سمت کشور شده است. آرایش این الگوها سبب شکل گیری یک هسته فرارفت قایم منفی با بیشینه 5/0- پاسکال بر ثانیه در جنوب شرق کشور شده است. بررسی الگوی جریان باد در سطح 300 هکتوپاسکال نیز هسته رودباد جنب حاره با سرعت 75 متر بر ثانیه را نشان می دهد که با عبور از روی خلیج فارس و در راستای شمال شرق، جنوب و جنوب شرق کشور را تحت تاثیر خود قرار داده و به شکل گیری مراکز فشار دینامیکی و شرایط جوی ناپایدار در سطح زمین کمک کرده است.