ارزیابی کارایی تابع مفصل در تخمین برخی از ویژگی های خاک

مطالعه پراکنش مکانی ویژگی های خاک با هدف تهیه نقشه پهنه بندی آن در جهت مدیریت خاک و برنامه ریزی صحیح به منظور بهره برداری مناسب از منابع تجدید ناپذیر خاک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تابع مفصل، از تکنیک های درون یابی جدیدی است که امروزه در علوم مختلفی کاربرد وسیعی پیدا کرده است. در پژوهش حاضر سعی شده است تغییرات مکانی برخی از ویژگی های خاک با استفاده از تابع مفصل مورد ارزیابی قرار گیرد و نتایج حاصل از آن با تکنیک های زمین آماری مختلف مقایسه گردد. بدین منظور 121 نمونه سطحی خاک به روش شبکه بندی منظم از یک منطقه 484 هکتاری از غرب شهرستان بافت استان کرمان جمع آوری شد و برخی از ویژگی های خاک شامل ماده آلی و بافت خاک اندازه گیری شد. برای درون یابی از چهار تابع مفصل ارشمیدسی شامل؛ توابع کلایتون، فرانک، گامبل و جو و تکنیک های زمین آماری شامل کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، کریجینگ شاخص و کریجینگ منفصل یا گسسته و روش وزن دهی عکس فاصله (IDW) استفاده شد. تحلیل نتایج با استفاده از شاخص های آماری RMSE،R2 ، MAE و MBE صورت گرفت. به منظور برازش تابع مفصل بر داده ها، ابتدا تابع توزیع متغیرهای مورد مطالعه تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع هر یک از متغیرهای مورد مطالعه با هم تفاوت دارد و توسط توابع توزیع متفاوتی تشریح می شود. همچنین با افزایش فاصله مقدار همبستگی برای همه متغیرهای مورد مطالعه کاهش پیدا می کند به طوریکه بعد از فاصله 2000 متری، هیچ همبستگی مکانی نشان نمی دهند. مقایسه روش تابع مفصل و تکنیک های زمین آماری براساس معیارهای ارزیابی نشان داد تابع مفصل در تخمین متغیرهای مورد مطالعه بهتر عمل کرده و مقادیر خطای حاصل از تخمین برای تابع مفصل کمتر محاسبه شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد با توجه به ماهیت چولگی داده های خاک تکنیک های تخمینگر توابع مفصل توانایی بیانی کامل از وابستگی احتمالاتی را دارند و می توانند در مطالعات مکانی مورد توجه قرار گیرند.