جنبه های سینوپتیک و دینامیک طوفان برف با کولاک گسترده در ایران -14 تا20 بهمن 1350

کولاک، اشکال شدید طوفان های برفی است که در عرض های میانی و بالا از نیمکره شمالی در فصل زمستان رخ می دهد. فاجعه ویرانگر کولاک برف 14 تا 20 بهمن سال 1350 (3 تا 9 فوریه 1972)، با بیش از 4000 کشته در ایران به عنوان سهمگین ترین بوران دنیا یکی از آن موارد است. در این بررسی، جنبه های مقیاس همدید جو در زمان رخداد این پدیده با بهره گیری از داده های بازتحلیل شده پایگاه NCEP/NCAR و ECMWF بررسی شده است. متغیرهای مورد استفاده شامل ارتفاع ژیوپتانسیل، فشار تراز دریا، دمای هوا، نم ویژه، نم نسبی و مولفه های مداری و نصف النهاری باد می باشند. مازاد برآن، پارامترهای شاخص امگا، تاوایی نسبی و شاخص مداری رودباد، جهت تبیین عملکرد سامانه جو محاسبه شده اند. یافته ها بیانگر حاکمیت سامانه های جوی بلاکینک از نوع رکس در دو فاز جداگانه از 3 تا 6 فوریه و از 7 تا 9 فوریه بوده است. نقش تاوه قطبی در تزریق هوای سرد به عرض های پایین تر و کاهش محسوس دما پیش از رخداد طوفان برف و کولاک در به اشباع رساندن اتمسفر و تامین رطوبت مورد نیاز بارش برف کاملا مشهود است. شاخص مداری رودباد بیانگر حرکت معنی دار هسته رودباد جنب حاره ای در زمان رخداد این پدیده فرین جوی می باشد.