پیشگیری از جرم در نهج البلاغه

دین مبین اسلام به عنوان یکی از ادیان بزرگ الهی، بر امر پیشگیری از انحرافات فردی و اجتماعی به منظور برخورداری انسان‌ها از یک زندگی سالم و مطلوب و در نهایت، تامین سلامت و سعادت افراد توجه ویژه‌ای دارد. در این زمینه، دین اسلام، حایز آموزه‌ها و تعالیم مهمی است و دستورات و توصیه‌های بسیار ارزشمندی را ارایه نموده است. در دنیای پیچیده کنونی، موضوع مبارزه با جرم و نحوه برخورد با مجرمین به مساله‌ای دشوار و بغرنج تبدیل شده است. چرا‌که برخی از اندیشمندان حقوق کیفری بر اقدامات کیفری و اعمال مجازات اصرار دارند و برخی دیگر با اشاره به ناکارآمدی کیفر در مهار و کاهش وقوع جرم، با تکیه بر یافته‌های دانش جرم‌شناسی بر مقابله با علل و عوامل و بسترهای جرم‌زا و به بیان دیگر بر پیشگیری از وقوع جرم تاکید می‌نمایند. بخش قابل توجهی از آموزه‌های نهج‌البلاغه در حوزه‌ها و مضامین مختلف اعتقادی، اخلاقی، تربیتی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانشناسی و حقوقی مرتبط با راهکارهای مبارزه با جرم و پیشگیری از وقوع جرم است که در قالب الگوی سه مرحله‌ای پیشگیری قابل ارایه می‌باشد که راهبرد اصلی و زیربنایی این آموزه‌ها مبتنی بر رویکرد پیشگیرانه می‌باشد. یعنی، سیاست پیشگیری از جرم در نهج‌البلاغه اول بر سیاست کیفری و مجازات می‌باشد. البته مقابله کیفری با بزهکاری به منظور جلوگیری از وقوع جرم ضروری و موثر تلقی شده است ولیکن باید توجه داشت که این روش مبارزه با جرم به عنوان آخرین مرحله و همراه با به کار بستن سایر روش های غیرکیفری با رعایت ملاحظات مربوطه به کار گرفته شود. اما به‌طور اجمالی از وجوه افتراق آموزه‌های پیشگیرانه نهج‌البلاغه با راهکارهای متداول ارایه شده در جرم‌شناسی پیشگیری عبارت است از ارایه برنامه جامع و فراگیر با توجه به همه‌ عوامل درونی و بیرونی، فردی و اجتماعی بزهکاری می‌باشد.