واکاوی گزارش های حضور حسنین علیهماالسلام در فتوحات شمال ایران

پس از رحلت پیامبر خدا صلی الله علیه وآله، یکی از اقدامات عرب های مسلمان، هجوم به سرزمین های دیگر، با دلایل و مقاصد گوناگون بود که از این امر در آثار مورخان به نام فتوحات یاد شده است. عمده گزارش های موجود درباره فتح سرزمین‎ ها توسط تاریخ نگاران مکتب اخباریگری عراق  و در کتاب هایی چون تاریخ طبری و فتوح البلدان بلاذری گرد آمده است. یکی از مباحثی که در این آثار بدان اشاره شده حضور فرزندان علی بن ابی طالب علیه السلام در فتوحات در گرگان و طبرستان است. این اخبار فارغ از صحت و سقم آن در آثار بعدی تکرار شده تا جاییکه دستخوش افزوده هایی غیرمستند و حتی دست مایه ای در جهت تخریب چهره اسلام و تشیع توسط مخالفان گردیده است. مساله اصلی این پژوهش میزان اعتبار گزارش های مبتنی بر حضور حسنین علیهماالسلام در فتوحات است. به نظر می رسد که نویسندگان سده های نخستین اهتمامی در بررسی درستی گزارش ها نداشته اند و اینکه دلایل آن ها برای انتشار گزارش ها چه بوده نیز مشخص نیست. نویسندگانی که در سده های بعدی این اخبار را تکرار کرده اند نیز فاقد رویکرد محققانه بوده اند. در پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و با نگاهی انتقادی به گزارش های موجود در منابع نخستین و انعکاس آن در آثارپسین توجه شده است.