توسعه شهرک های گلخانه ای و تاثیر آن بر تراز آب زیرزمینی آبخوان های حوضه آبریز آجی چای با استفاده از مدل SWAT

کشت محصولات کشاورزی در محیط گلخانه به علت ایجاد شرایط مناسب رشد گیاه در طول سال، افزایش چند برابری تولید و کاهش آب مصرفی یکی از راه کارهای اصلی استفاده بهینه از منابع آب می باشد. در این تحقیق دو سناریو با توجه به سیاست های فعلی توسعه شهرک های گلخانه ای در کشور ایران و یک سناریو ایده آل (سناریو سوم) جهت توسعه شهرک های گلخانه ای تنظیم گردیده است. جهت ارزیابی اثرات اجرای سناریوهای توسعه شهرک های گلخانه ای از مدل ابزار ارزیابی آب و خاک (SWAT) استفاده گردید. شاخص های آماری حاکی از دقت بسیار بالای شبیه سازی ایستگاه های آب سنجی مورد مطالعه می باشد، بطورریکه در ایستگاه آب سنجی آخولا (خروجی حوضه) آماره های همبستگی، نش-ساتکلیف و مجذور میانگین مربعات خطا در دوره واسنجی به ترتیب برابر با 92/0، 83/0 و 48/6 مترمکعب بر ثانیه و در دوره صحت سنجی به ترتیب برابر با 86/0، 73/0 و 23/3 مترمکعب بر ثانیه بوده است. توسعه شهرک های گلخانه ای با مساحت 1875 هکتار در حوضه آجی چای به ازای سناریو اول و دوم به ترتیب موجب افت متوسط 68/11 و 41/4 متری تراز آب زیرزمینی آبخوان های حوضه آجی چای نسبت به شرایط اولیه گردیده است. شبیه سازی سناریو سوم باعث افزایش تراز آب زیرزمینی آبخوان های تبریز، آذرشهر، دامنه شمالی سهند، بستان آباد، دوزدوزان، مهربان، بیلوردی، اسب فروشان و سراب به ترتیب برابر با 12/4، 73/2، 45/1، 88/8، 93/10، 90/2، 79/4، 99/2 و 31/3 متر و جبران حجم زیادی از بیلان منفی آن ها شده است. نتایج نشان دادند که توسعه شهرک های گلخانه ای با استفاده از منابع آبی جدید می تواند باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی و همچنین تشدید روند کاهشی تراز آب زیرزمینی گردد.