بررسی ارتباط بین چشمه ها با رودخانه، عوامل زمین شناسی و زمین ساختی (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران)

پراکندگی چشمه ها و میزان آبدهی آن ها تحت تاثیر پارامترهای مختلفی ازجمله تکتونیک، اقلیم، زمین شناسی، فاصله از شبکه زهکشی، ژیومورفولوژی و غیره قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر پارامترهای ساختاری، لیتولوژی و شبکه زهکشی بر دو شاخص مربوط به چشمه ها، از جمله تعداد و آبدهی سالانه در محدوده شهرستان کامیاران واقع در استان کردستان صورت گرفته است. همچنین روابط همبستگی بین چشمه های موجود در حوزه های آبخیز و ایستگاه های هیدرومتری پایین دست آن ها بررسی شده است. جهت نیل به اهداف تحقیق داده های مربوط به آبدهی چشمه های شهرستان، سازندهای زمین شناسی و موقعیت گسل ها، مدل رقومی ارتفاع (DEM) و شبکه زهکشی تهیه شده و نسبت به دو پارامتر مذکور مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین با استخراج حوزه های آبخیز بالادست ایستگاه های هیدرومتری روابط بین چشمه های بالادست آن ها با رواناب حوضه ها به دست آمده است. نتایج حاصل موید آن است که بین تعداد چشمه ها و فاصله از گسل ارتباط تنگاتنگی با ضریب همبستگی 947/0 وجود دارد. همچنین همبستگی بین تعداد چشمه و فاصله از رودخانه معنادار بوده و در حدود 76/0 است. اما بین این دو پارامتر با میزان آبدهی چشمه ها ارتباط بارزی برقرار نمی باشد. متغیر آبدهی با جنس سازند ارتباط معناداری دارد به گونه ای که سازند آهک ماسه ای بیش ترین مقدار آبدهی سالانه و سازندهای آندزیت، میکروگرانیت و شیل های سیلتی نیز کم ترین مقادیر آبدهی را دارند. در رابطه با روابط همبستگی بین چشمه ها و ایستگاه های هیدرومتری نیز نتایج نشان داد که بین پارامترهای دما و تخلیه سالانه روابط معنی داری وجود دارد اما بین شاخص های pH و EC هیچ گونه ارتباط معنی داری برقرار نمی باشد.