تبیین تاثیر اعزام دانشجو به فرانسه و آلمان در انتقال علم و فناوری و ایجاد تغییرات فرهنگی و اجتماعی در ایران

در دوران قاجار با افزایش ارتباطات با غرب و به صورت خاص، در نتیجه شکست ایرانیان در جنگ با روسیه به عنوان یک دولت اروپایی، آنها متوجه ضعف های درونی خود و عقب ماندگی های کشور شدند. در آن زمان، بخش عمده ای از نخبگان کشور، علت ضعف را در عقب ماندگی علمی- صنعتی کشور یافته که ریشه آن را بعدها به استبداد داخلی و استعمار خارجی مربوط دانستند. یکی از راه های برون رفت از این عقب ماندگی را دستیابی به علوم و فناوری های جدید در غرب می دانستند. اعزام دانشجو برای کسب علوم، فنون و فناوری جدید، اولین اقدام ایرانیان در این مسیر بود. از این رو، سوال اصلی مقاله این است که اعزام دانشجو به فرانسه و آلمان چه تاثیری بر سطح علمی ایران و ایجاد تغییر در تفکر و ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته است؟ فرض اصلی آن است که اعزام دانشجو در یک قرن اخیر به فرانسه و آلمان یکی از پایه های اصلی انتقال علم و فناوری مدرن به ایران و ایجاد تغییر در تفکر، فرهنگ و ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که اعزام دانشجو از دوره قاجار تاکنون به فرانسه و آلمان عامل عمده ای در انتقال علم و فناوری، شکل گیری مدارس و نهادهای جدید علمی، احداث راه آهن، ورود صنایع جدید، ورود معماری غربی و شهرسازی مدرن و هنر جدید، ورود مفاهیم مدرن و استقرار نهادهای جدید، ظهور روشنفکران، افزایش آگاهی سیاسی و اجتماعی، تغییر در فرهنگ، نظام اداری و قضایی، نهادها و ساختارهای قانونی و سیاسی ایران بوده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای است.