ارزیابی برخی صفات کمی و کیفی گندم آبی(Triticum aestivum L.) تحت تاثیر روش های مختلف مدیریت حاصلخیزی خاک

مصرف نامتعادل کود، یکی از مهم ترین مشکلات مزارع تحت کشت گندم در کشور است. هدف این پروژه، ارزیابی تاثیر مدیریت حاصلخیزی خاک بر مبنای اصول تغذیه گیاه و مقایسه آن با روش های مرسوم کشاورزان در گندم آبی بود. آزمایش در سه مزرعه گندم (فقی بیگلو، طالب آباد و حسن آباد) استان آذربایجان غربی در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل (1) شاهد: عرف زارع و (2) مصرف بهینه کود بودند. مدیریت تغذیه گندم در تیمار(1) بر مبنای تجربیات زارعین گندم و در تیمار(2) بر مبنای ارزیابی وضعیت حاصلخیزی خاک بر مبنای آزمون خاک و آخرین دستاوردهای علمی بود. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری از نظر عملکرد دانه بین دو تیمار وجود داشت (p<0.05). متوسط عملکرد دانه گندم در تیمارهای عرف زارع و مصرف بهینه کود به ترتیب برابر 5601 و 6667 کیلوگرم در هکتار بود. با مصرف بهینه کود، میزان عملکرد دانه 96/18 درصد بهبود یافت. وزن کلش نیز با مصرف بهینه کود افزایش یافت (p<0.05). مقدار این افزایش در فقی بیگلو، طالب آباد و حسن آباد به ترتیب معادل 58/17، 30/12 و 67/7 درصد بود. به جز فقی بیگلو، شاخص برداشت محصول با مصرف بهینه کود افزایش و این افزایش نسبت به عرف زارع در طالب آباد و حسن آباد به ترتیب 21/9 و 06/4 درصد بود. مقدار پروتیین دانه در تیمار عرف زارع برابر 79/11 درصد بدست آمد. مصرف بهینه کود میزان پروتیین دانه را به طور معناداری (58/15 درصد) افزایش داد. در تیمار عرف زارع، نسبت مولی اسید فیتیک به روی در دانه گندم در محدوده 45 تا 75 بود. با مصرف بهینه کود، این نسبت به طور معناداری به کمتر از 25 (حد مطلوب) کاهش یافت. به طورکلی، نتیجه گیری می شود که مدیریت حاصلخیزی خاک بر مبنای اصول تغذیه گیاه، سهل الوصول ترین راهکار برای دستیابی به عملکردهای بهینه محصول و بهبود کیفیت دانه گندم است.