جواز تقدیم مفضول بر افضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی
مساله خلافت و امامت بعد از نبوت از مهمترین مسایل کلامی و تاریخی در جامعه اسلامی است. امامیه با تاکید بر معیار عصمت این مقام را در انحصار امامان معصوم علیهم السلام میداند. عامه در تبعیت از سقیفه خلافت خلفای سقیفه و سایر خلفا را پذیرفتهاند. پذیرش حاکمیت خلفای سقیفه با چالش عقلی تقدیم شخص مفضول بر شخص افضل، (امیرالمومنین علیه السلام)، رو به رو است. از این رو علمای عامه در صدد رفع و حل این چالش عقلی بر آمدهاند. ابن ابی الحدید معتزلی این مهم را با رویکردی فقهی به انجام رسانده و حلبی تلاش کرده با رویکردی عقلی-سیاسی به انجام برساند. حلبی مبتنی بر مبنای بوعلی سینا در تفکیک بین علم وعقل با ادعای فزونی توانمندی سیاسی مفضول تن به جواز تقدیم وی داده است. با تمام این تلاشها قول به جواز تقدیم مفضول از جهات گوناگون عقلی و قرآنی مخدوش است. در این مقاله با بررسی تطبیقی کلام ابن ابی الحدید و حلبی به ریشههای تاریخی این قول پرداختهایم و با روش تحلیلی - توصیفی اشکالات آن را با دقت احصا کردهایم.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.