تبیین سیرتطورآرای مفسران فریقین درباره آیه«شهدالله»

تفسیر آیات قرآن در طول تاریخ، دچار تغییر و تحولاتی شده است. یکی از این آیات، آیه هجده آل عمران معروف به «شهدالله» است. شهادت خداوند، ملایکه و اولوالعلم به توحید در این آیه بیان شده است. این که به راستی نحوه شهادت حق تعالی به چه صورت است و دیدگاه مفسران فریقین درباره آن چگونه است، سوالاتی است که نیاز به پژوهش دارد. در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای، پایگاه ها و نرم افزارهای علوم اسلامی، به روش تحلیل محتوا، به تجزیه وتحلیل آراء تفسیری پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد سیر آرا درباره نحوه شهادت، از قولی شروع شده، با فعلی ادامه دارد و به ذاتی ختم می گردد. نیز تحلیل نتایج بیان می کند، چون هر سه نوع دیدگاه در طول هم هستند، بنابراین هر سه نوع شهادت قولی، فعلی و عینی در این آیه می تواند صحیح باشد. گرایش و تمایلات تفسیری، گفتمان غالب هر عصر، شیوع جدال بین مفسران فریفین، حمله مغول و ایلخانان، نقدهای شرق شناسان و نهضت بیداری اسلامی و ادغام مباحث فلسفی و عرفانی، از عوامل موثر بر بروز آراء تفسیری است. همچنین از آثار وکارکردهای این آیه می توان به کارکردهای استنادی، کلامی، اجتماعی و تربیتی، آموزشی و هدایتی اشاره نمود.