مزایا و معایب الکترونیک شدن ثبت اسناد در دفاتر اسناد رسمی

ثبت الکترونیکی اسناد، راهکاری بود که از چند سال پیش پایه گذاری شد تا بسیاری از منافذ موجود در حوزه ثبت اسناد رسمی که زمینه را برای جولان سودجویان فراهم کرده بود کور کند. این طرح توانست تحول خوبی در دفاتر ثبت اسناد ایجاد کند و رضایتمندی را چند برابر افزایش دهد، با این حال لازم است بر شیوه الکترونیک ثبت اسناد رسمی نیز نظارت دقیقی وجود داشته باشد. الکترونیکی کردن اسناد و ثبت آنها در یک سامانه ملی تا مجموعه ای از مشخصات مالک، ملک، شناسه ملی و کد پستی، نمایش نقشه کاداستر و نقشه هوایی ملک در این سامانه جمع شده و تکمیل آنها در یک بانک اطلاعات که به صورت آنلاین در دسترس است امکانپذیر باشد، از ویژگی های ثبت الکترونیکی به ویژه برای اموال غیرمنقول است. یکجا بودن تمامی این اطلاعات مشخصه بارز این فناوری جدید است که می تواند جامع اطلاعات مربوط به مالک و ملک باشد. در وضع کنونی حقوق ثبت اسناد و املاک، ثبت الکترونیکی بسیاری از مشکلات قبلی موجود در زمینه ثبت اسناد را کاهش پیدا داده است چرا که، همه اطلاعات در یک شبکه بزرگ ملی و در یک ذخیره گاه مرکزی جمع آوری شده و تحت نظر بالاترین مقام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به صورت یک سامانه آنلاین نظارت می شود، بنابراین احراز هویت اشخاص آسان تر می شود؛ بنابراین، با این وصف، می توان گفت که ثبت الکترونیکی اسناد دارای مزایایی به بدین شرح شده است: کاهش مصرف کاغذ و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه، شناسایی اشخاص ممنوع المعامله به شکل آنلاین و لحظه ای، جلوگیری از ارتکاب جرم به واسطه حذف کاغذ در ثبت اسناد، شفاف سازی در معاملات و نهایتا احراز آسان هویت اشخاص را به هنگام انعقاد معاملات (خصوصا معاملات غیرمنقول). در این پژوهش، نگارنده ضمن بیان مبانی و قواعد ناظر بر اسناد الکترونیکی، در مقام تبیین و ارزیابی مزایای ثبت الکترونیکی اسناد در دفاتر اسناد رسمی خواهد بود.