اثر ریزموجودات مفید بر میزان عناصر برگ و ریشه پایه های بادام در شرایط تنش شوری

شناسایی روش های کارآمد در مقابله با تنش های غیرزیستی یک چالش بزرگ است. به منظور انتخاب پایه های جدید مقاوم به شوری و اثر سطوح مختلف شوری و تیمارهای ریزموجودات مفید بر میزان عناصر مختلف غذایی در برگ و ریشه نهال های بادام، پژوهشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در فضای باز دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی طی سال های 1394 تا 1395 انجام شد. نهال های دوساله دو هیبرید هلو و بادام (GF677 و GN15) و پایه بذری بادام، با کود زیستی ریزموجودات مفید با غلظت های EM0؛ صفر، EM1؛ 10، EM2؛ 20 و EM3؛ 30 میلی لیتر بر لیتر به روش کاربرد خاکی روی پایه ها اعمال شدند. از اوایل تیر، به مدت 60 روز، گلدان ها هر دو روز یک بار با آب شور حاوی سطوح مختلف کلریدسدیم (S0؛ صفر، S1؛ 60، S2؛ 120 و S3؛ 180 میلی مولار کلریدسدیم) آبیاری شدند. برای ارزیابی این شرایط، روی پایه های بادام، عناصر غذایی نظیر سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم، نیتروژن و نسبت پتاسیم به سدیم برگ و ریشه اندازه گیری شدند. تحلیل واریانس داده ها نشان داد که در تیمار ریزموجودات مفید، اثر متقابل سال و پایه، بر کلسیم برگ از نظر آماری معنادار بود. اثرات ساده تیمارها، در تمام عناصر مورد بررسی از نظر آماری، دارای تفاوت معناداری بودند. اثرات متقابل بین تیمارها نیز از نظر آماری اختلاف معناداری داشتند. از بین عناصر مورد ارزیابی، نیتروژن برگ، نسبت پتاسیم به سدیم برگ، نشان گرهای مناسبی به منظور بررسی تحمل به شوری پایه های بادام بودند. کاربرد کودهای زیستی باعث بهبود تمام شاخص های مورد مطالعه در هر سه پایه مورد مطالعه شد و بهترین نتیجه، مربوط به ترکیب تیمار پایه GF677، سطح 30 میلی لیتر بر لیتر ریزموجودات مفید و صفر میلی مولار شوری بود. در شرایط فوق، هیبرید GF677، نسبت به دو پایه دیگر، در شرایط تنش شوری ناشی از کلریدسدیم متحمل تر ارزیابی شد و پایه های بذری و GN15 در رده های بعدی قرار گرفتند.