ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب شهری بر اساس مدل های CMIP6 (مطالعه موردی: منطقه 10 شهرداری تهران)

پیش بینی تغییرات بارش ناشی از پدیده تغییر اقلیم و تاثیر آن بر کمیت و کیفیت رواناب اهمیت زیادی در مدیریت منابع آب به ویژه در حوضه های شهری دارد. در همین راستا در پژوهش حاضر تاثیر تغییرات اقلیمی بر رواناب شهری منطقه 10 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته است. با ارزیابی عملکرد مدل های اقلیمی در پیش بینی بارش دوره مشاهداتی (2010-1981)، پنج مدل با بهترین عملکرد جهت پیش بینی بارش دوره آتی (2050-2021) انتخاب و برونداد آن ها تحت دو سناریوی SSP1-2.6 و SSP5-8.5 با بهره گیری از مدل LARS-WG ریزمقیاس نمایی شد. نتایج تحلیل ها در مقیاس ماهانه نشان داد که در سناریوی SSP5-8.5، بارش در ماه های ژانویه، فوریه و مارس کاهش و در ماه های اوت و سپتامبر افزایش خواهد یافت. در سناریوی SSP1-2.6 نیز در ماه سپتامبر افزایش بارش پیش بینی شده است. پیش بینی ها در مقیاس سالانه روند مشخصی نداشته و در برخی مدل ها افزایش و در برخی دیگر کاهش بارش پیش بینی شده است. در ادامه و جهت پایش تغییرات رواناب، خروجی روزانه مدل LARS-WG با بهره گیری از روش چندک فراوانی به بارش های شش ساعته گسسته سازی شد. با تحلیل بارش های حدی، پیش بینی مدل های HADGEM3-GC31-LL و CMCC-ESM2 در سناریوی SSP5.8.5 به ترتیب به عنوان بدبینانه و خوش بینانه ترین سناریو نسبت به حالت پایه در نظر گرفته شد. سپس تغییرات رواناب در این دو سناریو با مدل SWMM ارزیابی شد. نتایج اجرای مدل در سناریوی بدبینانه نشان داد که با افزایش 31.4 و 26.8 درصد بارش در دوره های بازگشت 5 و 10 سال نسبت به دوره پایه، حجم رواناب به ترتیب 2/25 و 7/20 درصد افزایش و غلظت ذرات جامد نیز به ترتیب 21.4 و 18.3 درصد کاهش خواهد یافت. هم چنین، در این سناریو حجم آب گرفتگی در حوضه تا 42.12 درصد افزایش می یابد. در سناریوی خوش بینانه نیز با کاهش بارش های حدی، در دوره های بازگشت 5 و 10 سال، حجم رواناب به ترتیب 2.2 و 8.3 درصد کاهش و غلظت ذرات جامد به ترتیب 2.5 و 10درصد نسبت به دوره پایه افزایش می یابد. در این سناریو با وجود کاهش بارش هم چنان تعداد گره های سیلابی حوضه ثابت است که این موضوع اهمیت بررسی رویکردهای مدیریت رواناب در منطقه مورد مطالعه را نمایان می کند.