تخمین پتانسیل تولید گندم و جو زمستانه آبی به روش فائو

تولید بالقوه به عملکرد رقمی از یک محصول در یک محیط معین با منابع رشد کافی و عاری از آفات و بیماری ها اطلاق می شود که تنها با تابش خورشید و دمای آن محیط تعیین می شود. آگاهی از میزان پتانسیل تولید به هدایت تحقیقات کشاورزی به منظور شناسایی عوامل محدودکننده رشد و متعاقبا کاهش شکاف عملکرد و در نهایت به تضمین امنیت غذایی کمک می کند. این مطالعه در سال 1399 به منظور برآورد عملکرد بالقوه ارقام پرمحصول گندم (پیشگام) و جو (بهمن) زمستانه با استفاده از مدل رشد تابشی-گرمایی فایو و داده های دراز مدت تشعشع و دمای شهرستان ابهر (واقع در استان زنجان) انجام گردید. علاوه بر آن، نیاز آبی این گیاهان با استفاده از مدل کراپ وات فایو و داده های اقلیمی شامل رطوبت نسبی هوا، سرعت باد، ساعت های آفتابی، تشعشع، دمای کمینه و بیشینه هوا مطالعه شد. بر اساس یافته های تحقیق حاضر، مقدار باران موثر، نیاز آبی و آبیاری نیز در طول چرخه رشد برای محصول گندم به ترتیب 4/93، 5/694 و 1/601 میلی متر و برای محصول جو به ترتیب 4/93، 3/615 و 7/522 میلی متر تخمین زده شد. پتانسیل عملکرد دانه در ارقام پرمحصول گندم و جو شش ردیفه زمستانه با احتساب شاخص برداشت 45 درصد و رطوبت دانه 11 درصد، به ترتیب 48/8 و 94/7 تن در هکتار برآورد گردید. در گندم آبی، بر اساس متوسط عملکرد واقعی (5/4 تن در هکتار) در این منطقه، خلا عملکرد 4 تن در هکتار (1/47 درصد) می باشد. در جو آبی، با توجه به عملکرد واقعی (85/3 تن در هکتار)، مقدار خلا عملکرد به 1/4 تن در هکتار (9/50 درصد) می رسد. این اختلاف قابل توجه بین عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل، ضرورت انجام تحقیقات به زراعی و به نژادی برای شناخت و رفع موانع رشد و در نهایت تقلیل خلا عمکرد محصول را بیش از پیش نشان می دهد.