ارزیابی خطر سیلاب در پردیس دانشگاه فردوسی مشهد و ارائه سناریو های مدیریرتی مربوطه با استفاده از مدل HEC-RAS

در میان انواع بلایای طبیعی، سیل یکی از مخرب ترین پدیده ها است که تلفات انسانی و خسارت به اموال و زیرساخت ها را در سراسر جهان به جا گذاشته است. گسترش خسارات سیلاب و پیامدهای ناشی از آن اهمیت و لزوم اعمال مدیریت سیلاب ها را هر چه بیش تر آشکار می سازد. دراین میان، تعیین محدوده پیشروی سیلاب و ارتفاع آن نسبت به مسیل اصلی و تعیین مشخصات سیلاب در دوره های بازگشت مختلف، که تحت عنوان پهنه بندی سیلاب صورت می گیرد، حایز اهمیت فراوان خواهد بود. با توجه به این که پردیس دانشگاه فردوسی مشهد یکی از مراکز علمی بزرگ و مهم در کشور است و در پایاب چند حوضه بزرگ شهری قرار دارد این پژوهش، با هدف ارزیابی خطر سیلاب در پردیس دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفته است. در این راستا ابتدا داده های مورد نیاز مانند دبی های سیلابی، لایه های اطلاعاتی و نقشه ها به همراه اطلاعات میدانی جمع آوری شد و با استفاده از رابطه دوم کریگر و ضرایب تبدیلی ارقام دبی سیلاب ورودی به پردیس دانشگاه فردوسی مشهد بر اساس دوره های بازگشت مختلف محاسبه گردید. سپس با استفاده از مدل HEC-RAS و الحاقیه HEC-GeoRAS سیلاب ها با دوره های بازگشت مختلف پهنه بندی و شبیه سازی گردید و مناطق سیل گیر مشخص شد. نتایج نشان داد کانال های موجود در محدوده مورد مطالعه توانایی انتقال سیلاب با دوره بازگشت های 2 و 10 ساله را دارد ولی دوره های بازگشت 25، 50 و 100ساله به علت ارتفاع کم پل ها در برخی مقاطع ورودی و محدود شدن مقاطع خروجی، دچار آبگرفتگی می شود. بر این اساس در محدوده خروجی انتهایی پردیس و کانال آب و برق، به دلیل وجود موانع مختلف، سیلاب با دوره بازگشت 25 سال به بالا و در قسمت هایی از کانال پژوهش به دلیل انحناء مسیل، سیلاب با دوره بازگشت 50 سال به بالا ایجاد خسارت می کند. بر این اساس جهت افزایش ظرفیت پهنه بندی سیلاب با دوره های بازگشت مختلف در نقاط آسیب پذیر به بررسی ایجاد دیواره حفاظتی در ورودی آب و برق و قسمت هایی از مسیل پژوهش و هم چنین بررسی سناریوهای مختلف در مقطع خروجی پردیس دانشگاه فردوسی مشهد که عمدتا بر افزایش ظرفیت این مقطع متمرکز می باشند پرداخته شد تا بهترین حالت ها انتخاب، و با انجام این موارد ظرفیت آبگذری این مناطق افزایش یابد.