تاملی بر حقوق سیاسی اقلیتها درمتون فقهی وحقوق معاصر

حقوق سیاسی اقلیت ها، از موضوعات مهم حقوق بین الملل خصوصی است. کشورهای اسلامی که دارای نظام حقوقی اسلامند، در همه موضوعات ازجمله اقلیت ها، دارای قواعد، احکام و شرایط مخصوص به خود هستند. هدف از این پژوهش، بررسی مصداقی انواع اقلیت ها از جهت میزان بهره مندی از حقوق سیاسی در متون فقهی شیعی از یک سو و حقوق بین الملل خصوصی از سوی دیگر است. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان موردپژوهی در این زمینه کانون توجه قرار گرفته است. اقلیت ها در حقوق بین الملل، شامل اقلیت های مذهبی، نژادی و قومی می گردند، ولی در حقوق اسلامی منظور از اقلیت ها، تنها اقلیت های مذهبی است؛ زیرا نژاد و قومیت نمی تواند مبنای تفاوت شهروندان در حقوق و تکالیف گردد. ازنظر منطقی، میان دو عرصه متون اسلامی و حقوق بین الملل خصوصی، رابطه عموم و خصوص من وجه بررسی گردیده و سایر نسب اربعه نیز تحلیل شده است. موضوعات مهمی چون: امکان وعدم امکان تصدی وکالت و قضاوت و پذیرش وعدم پذیرش شهادت اقلیت های شناخته شده زرتشتیان، مسیحیان و کلیمیان و نیز اقلیت های شناخته نشده بررسی شده است. با استناد به قرآن کریم به ویژه آیه نفی سبیل، نمی توان هرگونه مسیولیتی مثل امر خطیر قضا را به کافران سپرد. این موضوع از قواعد آمره حقوق بین الملل اسلام است؛ درعین حال به اقتضای زندگی مسالمت آمیز با کافران ذمی و تحت قاعده جزیه می توان بسیاری از مباحث حقوق بین الملل خصوصی را پوشش داد. روش تحقیق استنباطی - تحلیلی و ابزار گردآوردی، اطلاعات کتابخانه ای و آماری است.