خوانش شمایل حضرت امیر و حسنین (علیهم السلام) متعلق به موزه هنر ایران با رویکرد شمایل شناسی اروین پانوفسکی

مطالعه و بررسی شمایل های مذهبی از مهم ترین و پیچیده ترین نمونه های آثار هنری در هر سرزمین است. در این میان هنر شمایل نگاری دوران قاجار دارای بارزه های مشخص و ویژگی های همتایی است که آن ها را در رده مطالعات شمایل نگاری مذهبی دارای اهمیتی خاص نشان می دهد. مطالعه شمایل شناسی و شمایل نگاری منتج از تفکرات اروین پانوفسکی می تواند لایه های پیدا و پنهان بسیاری را در این حوزه از مطالعات تاریخ هنر برای پژوهشگران روشن سازد و به فهم شمایل ها منجر شود. بر اساس این و در قالب پژوهش پیش رو تابلوی نقاشی شمایل حضرت امیر و حسنین(ع) اثر علی بن محمد ابراهیم متعلق به موزه هنر ایران بر اساس رویکرد شمایل شناسی اروین پانوفسکی بررسی شده است. این پژوهش در بستری توصیفی و تحلیلی و به صورت کیفی صورت گرفته و نگارنده مطابق با اصول سازمان دهی تصویر و بر اساس داده های تاریخی منتج از آورده های کتابخانه ها و تحلیل تصاویر، شمایل فوق را تحلیل کرده است. هدف از این پژوهش نیل به فهمی دقیق و عمیق از این نمونه شمایل قاجاری است. سوال محوری این پژوهش این است که «براساس رویکرد شمایل شناختی پانوفسکی چه توصیف، تحلیل و ارزیابی مشخصی را می توان از شمایل حضرت امیر و حسنین(ع) به دست آورد؟». نتیجه این پژوهش در قالب تحلیل ساختاری و محتوایی تصاویر و ارایه تحلیل های تاریخی است و می تواند لایه های اجتماعی، سیاسی و هنری مترتب بر شکل گیری این اثر نفیس قاجاری را آشکار سازد.