آشکارسازی تغییرات رخدادهای حدی دما و بارش با دوره های بازگشت مختلف در ایران

در بیشتر مطالعات مرتبط با تغییراقلیم، آشکارسازی روندهای پتانسیلی در متوسط طولانی مدت متغیرهای اقلیمی مطرح شده است، در حالیکه مطالعه تغییرپذیری فضایی- زمانی رویدادهای حدی نیز دارای اهمیت است. در این پژوهش داده های روزانه ی دمای حداکثر، دمای حداقل و مجموع بارش 49 ایستگاه سینوپتیک با 30 سال دوره ی آماری(2020-1991) برای تجزیه و تحلیل شاخص های حدی مورد استفاده قرار گرفته و 15 شاخص حدی بارش و دما در محیط برنامه R استخراج گردید. درنهایت با استفاده از آزمون ناپارامتریک من-کندال روندهای این شاخص ها محاسبه شد.  مقادیر این شاخص ها برای دوره های بازگشت 50، 200 و 500 ساله برآورد گردید و نقشه های آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که روند شاخص های بارش به جز شاخص طول دوره خشک (CDD) کاهشی است در حالیکه روند شاخص های حدی دما به جز دو شاخص روزهای با دمای حداکثر و حداقل روزانه زیر صفر درجه، افزایشی است. از نظر فضایی شاخص های گرم در نواحی شمال غربی، شاخص های سرد در نیمه جنوبی کشور دارای روند افزایشی بوده و حاشیه دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس و مناطق کوهپایه ای زاگرس تاثیرپذیرترین مناطق در نتیجه افزایش روند بوده اند. همچنین مقادیر شاخص ها برای دوره بازگشت های 50، 200 و 500 ساله برآورد شدند. در نتیجه بررسی های انجام شده، شمال غرب کشور بیشترین مقادیر شاخص ها را در دوره بازگشت های مختلف در شاخص های دما دارد. افزایش مقادیر شاخص های R10 ، R20 ، RX1day و RX5day  در دوره بازگشت های مختلف بیشتر در رشته کوه زاگرس و البرز بوده است و شاخص های CWD، CDD و SDII در حاشیه دریاهای خزر و خلیج فارس بیشترین مقادیر را داراست.