تبیین مدل روانشناختی تحقق سرزندگی در بستر معماری مسکونی

در دهه های اخیر، مطالعات وسیعی در زمینه دانش روانشناسی محیطی صورت گرفته که بررسی روانشناختی رفتار و توجه به نیازهای انسان در بستر محیط کالبدی و زندگی روزمره را مد نظر قرار می دهد. لیکن به دلیل نبود ابزار و سنجه مناسب برای تعمیم و کاربست این مطالعات در معماری و بویژه در ارتباط با مسکن، کمک چندانی به افزایش سرزندگی و متعاقبا ارتقاء کیفیت زندگی کاربران ساختمان های مسکونی در مقیاس کلان (عمومیت جامعه) نکرده است. از این رو در پژوهش حاضر به این سوال پرداخته شد که چگونه می توان ساز و کار تاثیر کیفیت معماری بر سرزندگی و ارتقاء کیفیت زندگی ساکنین ساختمان های مسکونی را تبیین نمود و به چه صورت می توان نتایج آن را در عرصه عمل به کار گرفت؟ این مطالعه به صورت هدفمند با استفاده از روش کیفی فراترکیب به تشریح عملیاتی مفهوم روانشناختی سرزندگی به عنوان یکی از اهداف مطلوب انسان از یک سو و چگونگی رهیافت به آن به عنوان درجه ای کیفی از محیط از سوی دیگر پرداخته است؛ تا متعاقبا با بهره گیری از اصول و مبانی روانشناسی محیطی به درکی میان رشته ای و سیستماتیک از فرآیند طراحی بهینه و عوامل کالبدی موثر در آن، نایل شود. در این راستا عوامل کالبدی مرتبط در سه دسته کلان ویژگی های فضایی، قابلیت های محیطی و صفات محیطی، کدگذاری و بررسی شد و سپس در قالب یک مدل نظری به عنوان راهبردی معمارانه برای تحقق سرزندگی در بستر ساختمان های مسکونی تدوین گردید. در نهایت باید اذعان داشت که سرزندگی افراد و ارتقاء کیفیت زندگی آنها تا حدود قابل توجهی به جنبه هایی از ارتباط انسان و محیط کالبدی زندگی وی باز می گردد که با رعایت اصول روانشناسی محیطی در طراحی، قابل بهبود است.