ارزیابی اثر اصلاح کننده ویناس بر مولفه های تلفات خاک و رواناب

اراضی دیم از منابع مهم تلفات خاک هستند و کاربرد اصلاح کننده می تواند باعث کاهش فرسایش خاک شود. این پژوهش، با هدف تعیین تیمار مناسب ویناس در کاهش تلفات خاک و تولید رواناب بر روی نمونه خاک لسی اراضی دیم شهرستان کلاله استان گلستان و در شبیه ساز باران و در سینی های با ابعاد 10×30×30 سانتی متری انجام شد. آزمایش ها با چهار تیمار ویناس (صفر، 50، 100 و 150 میلی لیتر) در شدت باران ثابت متوسط 70 میلی متر در ساعت با سه شیب مختلف (20، 12 و 8 درصد) و در آزمایش های دیگری، چهار تیمار ویناس مذکور در سه شدت بارندگی (50 و 70 و 90 میلی متر در ساعت) با شیب ثابت (12 درصد) هرکدام با سه تکرار و به مدت 30 دقیقه انجام شد. پس از آماده سازی سینی ها، تیمارهای ویناس با افشانه به طور یکنواخت در سطح خاک پاشیده و حدود 24 ساعت زمان داده شد تا با خاک به تعادل برسد. رواناب حاصل از باران، به همراه رسوب خروجی هر آزمایش جمع آوری، حجم سنجی و پس از ترسیب و خشک کردن، نرخ تلفات خاک تعیین شد. نتایج نشان داد که تفاوت بین تیمارهای شیب، بارش و ویناس و اثر متقابل آن ها معنی دار شد. در شدت باران ثابت، تیمار حاوی 100 میلی لیتر ویناس، باعث کاهش حجم رواناب و تلفات خاک شد. تیمارهای حاوی 50 و 150 میلی لیتر ویناس نسبت به شاهد، عملکرد بهتری در کاهش مولفه حجم رواناب و تلفات خاک نداشتند. اثر شیب در آزمایش با شدت باران ثابت، از روند مشخصی پیروی نمی کرد ولی شدت بارش اثر مستقیم بر مولفه حجم رواناب و تلفات خاک داشت. در این شرایط آزمایش، به کارگیری مقدار متوسط ویناس (تیمار 100 میلی لیتر ویناس) می تواند در کاهش مقدار تلفات خاک و رواناب موثر باشد.