تعیین شاخص های ارزیابی ریسک سرطان زایی عناصر سنگین در منابع آب شهر تربت جام در سال 1401

عناصر سنگین به دلیل پایداری و قابلیت تجمع در بافت های زنده و زنجیره غذایی، از مهمترین آلاینده های آب-های آشامیدنی به حساب می آیند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین شاخص های ارزیابی ریسک سرطان زایی و غیر سرطان-زایی عناصر سنگین در منابع آب شهر تربت جام در سال 1401 انجام شد. نمونه برداری از 16 منبع آب زیرزمینی و خاک اطراف منابع آب شهر تربت جام در دو فصل تابستان و پاییز سال 1401 صورت گرفت. غلظت 5 عنصر سنگین آرسنیک، جیوه، سرب، کادمیوم و مس با استفاده از دستگاه جذب اتمی Varian مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت میزان خطر بهداشتی برای سه گروه مختلف با کمک شاخص های آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا محاسبه شد. میانگین غلظت عناصر سنگین در آب در تابستان به ترتیب برای آرسنیک:0/0027 ± 0/0035، جیوه: 0/00019 ± 0/00035، سرب: 0/0011 ± 0/0023، کادمیوم: 0/0002 ± 0/0002و مس: 0/0046± 0/0078 در پاییز آرسنیک: 0/0082 ± 0/0081، جیوه: 0/0018 ± 0/0008، سرب: 0/0056 ± 0/0058، کادمیوم: 0/00084 ± 0/00083و مس: 0/0091 ± 0/0068 و در خاک آرسنیک: 0/011 ± 0/053، جیوه: 0/0086 ± 0/0068، سرب: 0/131 ± 186/ 0، کادمیوم: 0/0002± 00047/ 0 و مس: 0/12± 0/24  میلی‎گرم بر لیتر بدست آمد. همچنین میزان ریسک غیرسرطان زایی عناصر سنگین مورد بررسی پایین بود. در حالی که میزان ریسک سرطان زایی برای آرسنیک در هر دو فصل خیلی بالا، برای کادمیوم در فصل پاییز در حد متوسط و برای سایر عناصر در محدوده تعیین شده استاندارد بدست آمد. با توجه به بالا بودن میزان ریسک سرطان زایی آرسنیک در هر سه گروه زنان، مردان و کودکان در دو فصل تابستان و پاییز، پایش آرسنیک باید بطور مستمر در دستور کار واحدهای نظارتی قرار گیرد.