بررسی بیش واکنشی عرضه های اولیه در بازار بورس اوراق بهادار تهران، شواهدی از اثر سهمیه بندی

در این پژوهش به بررسی پدیده رایج شکل گیری صف های خرید و فروش متوالی پس از عرضه که در بازار سرمایه ایران مشاهده می شود، که ما آن را به عنوان روز بیش واکنشی نامیدیم، پرداخته شده است. شکل گیری این صفه های متوالی خرید و فروش در بازار ثانویه که به نظر می رسد تحت تاثیر رفتارهای گله ای باشد در عرضه های ایرانی بسیار رایج است. این دومین پژوهشی است که به بررسی بیش واکنشی در عرضه های اولیه ایرانی و همچنین اولین پژوهشی است که از اثر سهمیه بندی و شباهت قانون گاز کامل برای توضیح این پدیده استفاده می کند. بررسی ها نشان می دهد از نمونه 203 شرکت عرضه شده از سال 1385 تا 1400، 170 شرکت معادل 84 درصد به صورت میانگین 25 روز صف های متوالی را تجربه کرده اند. با وجود این سهم 84 درصدی و همچنین طیف گسترده ای از تحقیقات انجام شده در 20 سال گذشته هنوز جای این سوالات باقی است که چگونه می توان شکل گیری صف های متوالی پس از عرضه را تحلیل کرد؟ چرا تاکنون کمتر به بررسی این رفتار پرداخته شده است؟ آیا نظریه های کنونی می تواند این نوع رفتار را توجیح نماید؟ آیا این پدیده نوعی ناهنجاری بوده و موجب ایجاد فاصله از ارزش های ذاتی می شود؟برای پاسخ به بخشی از این سوالات، یافته های این پژوهش رابطه معنادار متغیرهای داغی بازار، پشتیبانی با ارزشگذاری سهام، سن شرکت، اندازه عرضه و اندازه شرکت با روزهای بیش واکنشی را تایید کرد و با بررسی رابطه این متغیرها، بخشی از نظریه فشار ناشی از سهمیه بندی مانند آن چه در تیوری گاز کامل مشاهده می شود را تایید کرد.