بازشناسی الگوهای شکلی به جا مانده در تپه حسنلو

اقدامات باستان شناسی و اولین پژوهش های معماری در تپه باستانی حسنلو، طی کاوش هایی در سه دهه ی بسیار مهم تاریخ باستان شناسی از دید انقلاب در روش و فرضیه های آن در دهه های 1950، 1960 و 1970 میلادی اجرا شده است. دژ حسنلو دربرگیرنده چندین طبقه ی فرهنگی متنوع از عصر مفرغ قدیم تا دوره ایلخانی در منطقه شمال غرب ایران است. بر اساس مستندات معماری و نیز کاوش های باستان شناسی، شواهد زیادی حاکی از وجود الگوهای شکلی در حوزه معماری در محوطه های تپه باستانی حسنلو است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که الگوهای فرهنگی چه تاثیراتی بر کیفیت معماری و ساختار شکل ساختمانی در تپه حسنلو گذاشته است؟ هدف این پژوهش ، تبیین مبانی نظری در زمینه معماری، باستان شناسی و فرهنگ به منظور بررسی کیفیت معماری و عوامل تاثیرگذار در آن است. این پژوهش به روش کیفی تحلیلی و در نهایت از طریق مقایسه تطبیقی و با استخراج از اسناد تاریخی، نقشه ها و مستندات تصویری و باستان شناسی با استفاده از منابع کتابخانه ای و آرشیوی به انجام رسیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد رابطه تنگاتنگی میان الگوهای شکلی مبتنی بر نمادشناسی و سبک معماری در محوطه های باستانی حسنلو وجود دارد. مهم ترین نتیجه این مقاله، استفاده از الگوهای شکلی مربع، مستطیل و چلیپا در تاکید بر کاربری، نمادشناسی و معناشناسی است. چرا که این تکنیک طراحی در موازات مباحث نمادشناسی، معناشناسی مبتنی بر کاربرد سازه ای ایستایی و همچنین به عنوان پوشش سقف نیز مدنظر بوده و این فنون در تمامی ادوار تاریخی از زمان استقرار دژ حسنلو تا دوران بعد، حتی در حال عصر حاضر نیز مورد استفاده قرار گرفته است.