سیاستگذاری فرهنگی حوزه های علمیه در تعامل با جریان تبلیغی فتح الله گولن

جریان تبلیغی فتح الله گولن یکی از جریان های فکری فرهنگی در سراسر جهان و دارای میلیون ها مسلمان ترک پیرو است. گولن در تبلیغات مذهبی خود با تفسیر مدرن اسلام، نسخه اسلام اجتماعی را از طریق سخنرانی ها، شبکه مدارس و خدمات عمومی ترویج می کند. این تحقیق در پی ترسیم وضعیت گذشته، حال و آینده این جریان تبلیغی و نیز سیاست گذاری فرهنگی تعامل حوزه علمیه قم با جریان تبلیغی گولن است. پیشینه گولنیسم وامدار اندیشه های سعید نورسی با دغدغه جبران جهل و عقب ماندگی جهان اسلام است. این جریان تبلیغی در حال حاضر دارای نسلی از تحصیل کردگان مدارس گولن، بانک آسیا، رسانه و شبکه خدمات اجتماعی بیمارستان و خیریه است. در سالیان اخیر گولن به خاطر اتهام طراحی کودتا مطرود دولت ترکیه و محل زندگی او در آمریکا است. چهار پیشران تغییر برای تاثیر بر آینده این جریان تبلیغی تشخیص داده شد: تحول و نوسازی راهبردی (درونی)، اسلام گرائی (ملی)، تقویت جنبش ضد امپریالیسم (منطقه ای)، جهانی شدن (بین المللی). پیامدهای هر پیشران تا سه لایه بعدی بررسی شد. دال مرکزی گفتمان تبلیغی گولن «اسلام اجتماعی» و عناصر دیگر آن شامل جدائی دین از سیاست، جمع بین اسلام و مدرنیته، ملی گرایی، اخوت اسلامی، تمرکز بر تعلیم و تربیت نسل جوان، تقدم مدرسه بر مسجد، رعایت حقوق فردی، نقد انحطاط غرب، تساهل دینی و اسلام رحمانی معرفی شد. در مقام خط مشی گذاری تبلیغی حوزه های علمیه، پیشنهادهایی مانند تاسیس اندیشکده، تقویت مناسبات حوزوی - تبلیغی، برگزاری جشنواره، جایزه منطقه ای، همایش، نمایشگاه و ظهور مرجعیت اسلامی ترک های جهان ارائه شد.