برآورد معیارهای انتخاب در ژنوتیپ های عدس (Lens Culinaris) تحت شرایط دیم

عدس یکی از مهمترین حبوبات است که با داشتن میزان بالای پروتئین و ویتامین های A و B ، فیبر، پتاسیم و آهن بوده یک غذای ارزان قیمت برای افراد کم درآمد می باشد. این مطالعه با هدف تعیین تنوع، وراثت پذیری، همبستگی بین عملکرد و اجزاء عملکرد در 14 ژنوتیپ عدس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تعداد شاخه ثانویه در بوته و درجه باردهی بالاترین ضریب تغییرات ژنوتیپی و فنوتیپی نشان دادند اما کمترین ضریب تغییرات ژنوتیپی و فنوتیپی برای تعداد غلاف و تعداد بوته یافت شد. بیشترین وراثت پذیری به ترتیب برای وزن صد دانه، تعداد غلاف دو‏بذری، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، درجه باردهی و ارتفاع بوته برآورد شد. پیشرفت ژنتیکی به همراه وراثت پذیری بالا برای تعداد غلاف دو بذری و عملکرد بیولوژیکی مشاهده گردید. همبستگی فنوتیپی مشخص کرد که بهره وری از بارش، عملکرد بیولوژیکی و ارتفاع بوته بالاترین همبستگی مثبت معنی دار با عملکرد دانه داشتند. انجام تجزیه علیت بر اساس رگرسیون گام به گام مشخص کرد که صفت بهره وری از بارش بیشترین اثر مستقیم روی عملکرد دانه داشت در حالیکه تعداد شاخه ثانویه اثر غیر مستقیم منفی از طریق بهره وری از بارش بر عملکرد دانه داشت. بدین معنا افزایش تعداد شاخه ثانویه با کاهش بهره وری بارش باعث کاهش عملکرد دانه می شود. بطورکلی می توان نتیجه گرفت صفات بهره وری از بارش و عملکرد بیولوژیکی شاخص های انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد دانه در گیاه عدس هستند.