تحلیل الگوهای جوی وقوع بارش شدید در خراسان

بارش های شدید ویژگی ذاتی بارش ایران است، به این منظور، داده های روزانه بارش14 ایستگاه سینوپتیک در خراسان از 2017-1993، منطبق بر دوره روند سریع دمای کره زمین (بعد از 1970 میلادی)، استفاده شد. برای بررسی همدیدی، داده های باز تحلیل شده مرکز ملی پیش بینی محیطی و پژوهش های جوی آمریکا (NCEP/NCAR) با تفکیک مکانی 5/2 درجه در شبکه مختصات 70- 15 درجه شمالی و80- 15 درجه شرقی استفاده گردید. در این تحقیق از متغیرهای ارتفاع ژئوپتانسیل متر سطح 500 هیکتوپاسکال به عنوان مبنا ، فشار سطح دریا ، مولفه های باد مداری (U) و نصف النهاری (V) سطح 500 هیکتوپاسکال و رطوبت سطح 850 هیکتوپاسکال استفاده شد. روز بارش شدید ، روزی تعریف شد که مقدار بارش بیشتر از صدک 95 ام (بارش سنگین)، جهش در نمودار باران نگار ایستگاه ثبات و در دیگر ایستگاه ها(حداقل 50 درصد) همزمان بارش ریزش کند (بارش سیستمی). نتایج نشان داد، این بارش ها مشابه غالب مناطق ایران، با آرایش نصف النهاری موج کوتاه بادهای غربی و پدیده های نادر بلاکینگ و سردچال اتفاق می افتند، چنانکه در بارش های شدید خراسان موقعیت سردچال ها از قفقاز و ایران تا آسیای مرکزی با هسته حداقل ارتفاع 5280 متر وجود دارند. در سطح زمین در جلوی تراف در خراسان، مرکز سیکلون با حداقل فشار 1008 هکتوپاسکال و آنتی سیکلون در منطقه قفقاز و غرب خزر با حداقل فشار1025 هکتوپاسکال است، که نشان از یک سیکلون فعال و فراگیر بارش در خراسان دارد. این حاکی است، غالبا بدلیل دوری خراسان از مرکز سیکلون زایی دریای مدیترانه و با سد زاگرس، کمتر سیکلون های فعال و با بارش زیاد به خراسان میرسند، اما بعضا با آرایش خاص بادهای غربی و سردچال ها، سیکلون های فعال با رطوبت زیاد به شرق ایران میرسند و بارش های شدیدی را موجب میگردند.