آغاز ساسانیان در شاهنامه؛ از اردشیر تا بهرام سوم

این مقاله می کوشد با بهره گیری از منابع تاریخی و پژوهش های ساسانی شناسی نگاهی گذرا به روایت فردوسی از آغاز ساسانیان تا پایان پادشاهی بهرام سوم و ارزش ها و کمبود های آن بیاندازد. روایت اردشیر مفصل است و افسانه آمیز به علت قدرت، مشروعیت، یکپارچگی سرزمینی، اتحاد دین و دولت و بنیانگذاری او و ضرورت تباریابی و انتقال فره. شاپور یکم تحکیم بخش سیاست ها بوده و اهمیت نسبی دارد اما زیر سایه پدر و شاپور دوم کم رنگ شده است. هرمزد یکم و بهرام ها نیز کمترین روایت را در روایات ملی دارند. کوتاه بودن پادشاهی، هم نامی چند هرمزد، هم نامی سه بهرام و درآمیختگی داده ها، نبود روایات داستانی جذاب و حضور شاپور ذوالاکتاف پس از آنها از علل این کم اهمیتی است. شاهنامه در این بخش ها خطبه ها، اندرزها و وصایای مفصلی دارد که بیشتر منابع آنها را زدوده اند. این بخش ها از فلسفه و اخلاق سیاسی ایرانشهری غنی هستند. درکل روایت شاهنامه روایتی است تاریخی با نگرش های آرمانی، اخلاقی، پهلوانی و ادبی اما امانت داری فردوسی و انتقال داده های تاریخی و روایی، ارزش تاریخی و روایی متن را بالا برده است.