ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین های نخود با استفاده از نشانگرهای فیزیولوژیکی و مولکولی RAPD

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، ارزیابی لاین های مقاوم به خشکی و بررسی پلی مورفیسم ژنتیکی لاین های نخود بر اساس نشانگرهای ریخت شناختی ومولکولی با استفاده از نشانگر RAPD، تعداد 21 لاین نخود در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده علوم دانشگاه رازی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس لاین ها اختلاف معنی داری را برای عملکرد در شرایط آبی (Yp)، و شرایط دیم (Ys) و شاخص تحمل تنش (STI) نشان داد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین لاین ها و امکان انتخاب برای مقاومت به کمبود به آب است. مقایسه ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی بین Yp، Ys و STI نشان داد که بیشترین تغییرات به ترتیب متعلق به STI، Ys، Yp بود که حاکی از تغییرات بیشتر در شرایط دیم است. به علاوه مقایسه ضریب تغییرات فنوتیپی (PCV) و ضریب تغییرات ژنوتیپی (GCV) نشان داد که بیشترین تنوع جنبه ژنتیکی دارد تامحیطی.نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد متعلق به لاین شماره11 وبیشترین STI متعلق به لاین های شماره11 و 20 بود. بررسی نمودار سه بعدی نشان داد که لاین های4، 7، 8، 11، 14 و20 در گروه A قرار گرفتند یعنی هم دارای مقاومت به کمبود آب و هم محصول مناسب در شرایط آبی و دیم هستند. نتایج حاصل از تجزیه RAPD-PCR مناسب بودن تکنیک RAPD را برای تعیین پلی مورفیسم بین نمونه های نخود مورد تایید قرار داد. از 5 آغازگر به کار رفته برای21 لاین نخود در قالب تکنیک RAPD-PCR، 69 باند پلی مورفیک تولید شد که متوسط بانددهی برای هر پرایمر 13 / 8 باند پلی مورفیک بود. دندروگرام حاصل از مهاجرت های باندی نشان داد که لاین های نخود را می توان به سه گروه که هر گروه خود دارای چندین زیرگروه است تقسیم نمود. برمبنای دندروگرام حاصل بیشترین فاصله ژنتیکی بین لاین های10 و 14 با لاین های2 و 13 بود. مقایسه دندروگرام حاصل از آزمایش مولکولی و آزمایش مزرعه ای نشان داد که نتایج این دو آزمایش حدود 5 / 71 درصد یکدیگر را تاکید می کنند یعنی لاین های4، 7، 8 و 11 و رقم محلی بیونیچ در یک گروه قرار گرفته اند.